اگر می خواهید بدانید در این دنیا قدرتِ واقعی در دستانِ چه کسی است، سرنخِ پول را دنبال کنید؛ به نوشته ی مجله ی گلوبال فاینانس، از سالِ ۲۰۱۰ به این سو، پنج بانکِ ثروتمندترِ دنیا همگی در بریتانیا و فرانسه مستقر بوده اند، یعنی در ملکِ طلقِ راتشیلدها.

خانواده راتشیلد

این بانکها عبارت اند از:  BNP فرانسه (۳ تریلیون دلار دارایی)، Royal Bank  اسکاتلند (۲.۷ تریلیون دلار)، هلدینگ های HSBC  در بریتانیا (۲.۴تریلیون دلار)، Credit Agricole فرانسه (۲.۲ تریلیون دلار) و Barclays بریتانیا (۲.۲ تریلیون دلار).

در ایالاتِ متحده ی آمریکا، لغوِ محدودیتهای قانونی و جنونِ ادغام‌سازی موجبِ زایشِ چهار ابَربانک شده است که بر قلمروِ اقتصادی فرمانروایی می کنند. به نوشته ی گلوبال فانینانس، این بانکها عبارت بوده اند از: بانکِ آمریکا (۲.۲ تریلیون دلار)، جی.پی مورگان چیس (۲ تریلیون دلار)، سیتی‌گروپ (۱.۹ تریلیون دلار) و ولز فارگو (۱.۲۵ تریلیون دلار). من نامِ آنها را چهار اسب‌سوارِ بانکداریِ آمریکا گذاشته ام.

تمرکزِ پول در آمریکا

ادغامی که در سپتامبرِ ۲۰۰۰ صورت گرفت و بانکِ جی.پی مورگان چیس (JP Morgan Chase) را پدید آورد، بزرگترین و جنون‌آمیزترین ادغامِ بانکی بود که در طولِ دهه ی ۱۹۹۰ به وقوع پیوسته بود. شهوتِ ادغام‌سازی محصولِ قانون‌زدایی‌های گسترده ای بود که در صنعتِ بانکداری صورت گرفت، از جمله لغوِ قانونِ Glass Steagal 1933 که پس از رکودِ بزرگ به تصویب رسیده بود تا انحصار در صنعتِ بانکداری را که موجبِ سقوطِ بازارِ سهام در ۱۹۲۹ و تسریع در رکودِ بزرگ شده بود مهار کند.

در جولای ۱۹۲۹ گلدمن ساکس (Goldman Sachs) دو تراستِ سرمایه‌گذاری را به نامهای Shenandoah و Blue Ridge راه اندازی کرد. در ماههای آگوست و سپتامبر، شرکتِ گلدمن ساکس تریدینگ با فروشِ صدها میلیون دلار سهام از قرارِ هر سهام ۱۰۴ دلار، برای این دو تراست حسابی مشتری دست و پا کرد. دست‌اندرکارانِ گلدمن ساکس پیوسته به بازارِ سهام کمکِ مالی می کردند. در پاییزِ ۱۹۳۴، ارزشِ هر یک از سهامهای این دو تراست معادلِ ۱.۷۵ دلار شده بود. یکی از مدیرانِ این دو تراست جان فاستر دالس (John Foster Dulles) از وکلای مؤسسه ی حقوقیِ Sullivan & Cromwell بود. ^۱

جان مریل (John Merrill)، مؤسسِ مریل لینچ، در ۱۹۲۸ از بازارِ سهام خارج شد، همان کاری که سهامدارانِ Lehman Brothers انجام دادند. آلفردویگین (Alfred Wiggin) سرپرستِ Chase Manhattan، دل به دریا زد و یک قدم فراتر رفت. وی در ۱۹۲۹ شرکتِ Shermar را تأسیس کرد تا از سهامِ کمپانیِ خود بکاهد. در پیِ سقوطِ سهام در ۱۹۲۹، چارلز میشل (Charles Mitchell)رئیسِ بانکِ Citibank، به خاطرِ فرارِ مالیاتی به زندان افتاد.^۲

جان مریل (John Merrill) مؤسس مریل لینچ

در فوریه ی ۱۹۹۵، رئیس جمهورِ وقت، بیل کلینتون، از قصدِ خود برای ابطالِ دو قانونِ Glass Steagal و Bank Holding Company Act of 1956 خبر داد (قانونِ اخیر مانع از این می شد که بانکها مالکِ شرکتهای بیمه و دیگر نهادهای مالی شوند). آن روزها، شرکتِ Barings، سوداگرِ کهنه‌کارِ تریاک و برده، پس دستگیریِ یکی از تجارِ آن به نامِ نیکلاس گلیسن ( Nicholas Gleason) با میلیاردها دلار حاصل از تجارتِ ارزِ مشتق (derivative currency)، به ورشکستگی رسید.^۳

کسی از این اتفاق درسِ عبرت نگرفت و در ۱۹۹۱ مالیات دهندگانِ آمریکایی که سابقاً به خاطرِ بحرانِ موسوم به وام و پس‌انداز (S&L) بیش از ۵۰۰ میلیارد دلار از جیبشان به تاراج رفته بود، متحملِ پرداختِ ۷۰ میلیارد دلارِ دیگر شدند تا شرکتِ بیمه ی FDIC از ورشکستگی نجات یابد. FDIC در آن زمان به صورتِ مخفیانه سیتی‌بانک را تأمینِ مالی می کرد تا آن را از لبه ی پرتگاهِ سقوط که پس از بحرانِ بدهیِ آمریکای لاتین گریبانگیرش شده بود نجات دهد. پرداختِ این هزینه ها از جیبِ مالیات‌دهندگان و لغوِ قوانینِ بانکداری شرایط را فراهم کرد تا شمارِ کثیری از بانکها چنان در هم ادغام شوند که تا کنون کسی نظیرش را در دنیا ندیده بود.

جرج گولد، معاون وزیرِ خزانه داریِ دولتِ ریگان، اظهار کرده بود که تجمیعِ بانکها در قالبِ پنج یا ده بانکِ بزرگ چیزی است که اقتصادِ آمریکا بدان نیاز دارد. رؤیای هولناکِ گولد عنقریب بود که محقق شود.

در ۱۹۹۲، بانکِ America بزرگترین رقیبِ خود در ساحلِ غربی یعنی Security Pacific را خریداری کرد، سپس بانکِ به تاراج‌ رفته ی Continental در ایلینوی را با قیمتی نازل از آنِ خود کرد. بانکِ آمریکا (America) بعدها ۳۴درصدِ سهامِ Black Rock را تصاحب کرد (Barclays فقط ۲۰درصدِ بلک راک را در اختیار دارد) و ۱۱درصدِ سهامِ بانکِ China Construction را نیز؛ و اینگونه به دومین هلدینگ بانکِ آمریکا با ۲۱۴ میلیارد دارایی تبدیل شد. داراییِ سیتی‌بانک ۲۴۹ میلیارد دلار بود.^۴

هر دو بانک از آن هنگام تا کنون دارایی و ثروتِ خود را هریک به میزانِ ۲ تریلیون دلار افزایش داده اند.

در ۱۹۹۳ بانکِ Chemical بانکِ Texas Commerce را تصاحب کرد و به سومین هلدینگ بانکِ بزرگِ آمریکا با ۱۷۰ میلیارد دلار دارایی بدل شد. بانکِ Chemical  پیش از آن در ۱۹۹۰ با تراستِ‌ Manufacturers Hanover ادغام شده بود.

بانکِ National در کارولینای شمالی و C&S Sovran با یکدیگر ادغام شدند و بانکِ Nation’s را پدید آوردند که در آن زمان چهارمین هلدینگ بانکِ بزرگِ آمریکا با ۱۶۹ میلیارد دارایی بود. Fleet Norstar بانکِ نیوانگلند را خریداری کرد و Norwest اتحادیه ی بانکهای کلرادو (United Banks of Colorado) را.

در تمامِ این مدت، سودِ بانکها دائم افزایش می یافت، به طوری که هر فصل رکوردِ فصلِ قبل را می شکست. سالِ ۱۹۹۵ رکوردِ تمامیِ ادغامهای قبلی را زد. در این سال قراردادهایی مجموعاً به ارزشِ ۳۸۹ میلیارد دلار بسته شد.^۵

پنج غولِ بانکی که اندکی قبل با هدایتِ مذاکراتِ مرتبط با بدهی های آمریکای لاتین یک کشتیِ پر پول به جیب زده بودند، حالا با شهوتی که در ادغامِ صنایع و بانکها داشتند توانسته بودند طیِ دهه های ۱۹۸۰ به ثروتی هنگفت برسند که آن سرش ناپیدا بود

بنابر اعلامِ Standard & Poors، این پنج غولِ بانکی عبارت بودند از: مریل لینچ، گلدمن ساکس، مورگان استنلی دین وتیر (Morgan Stanley Dean Witter)، سالومن اسمیت بارنی (Salomon Smith Barney) و لیمن برادرز (Lehman Brothers). یکی از قراردادهایی که در ۱۹۹۵ به شکست انجامید، پیشنهادِ ادغامِ S. G. Warburg بزرگترین بانکِ لندن، با Morgan Stanley Dean Witter بود. واربورگ در عوضِ آن، یونیون بانکِ (Union Bank) سوئیس را برای این ادغام انتخاب کرد و بانکی به نامِ UBS Warburg متولد شد که ششمین قدرت در بانکداریِ سرمایه محسوب می شد.

با گذرِ این موجِ جنون‌آسا در ۱۹۹۵، بانکهای مرکزی خروار خروار پول به خاورمیانه منتقل می کردند تا در تل‌آویو، بیروت و بحرین (جایی که ناوگانِ پنجمِ ایالاتِ متحده در آن مستقر بود) خرج کنند. خصوصی‌سازیِ بانکها در مصر،‌ مراکش، تونس و اسرائیل درها را به روی ورودِ این غولهای بانکی باز کرد. بانکهای چیس و سیتی‌بانک به شرکتِ رویال داچ/شل و پتروشیمیِ عربستانِ سعودی پول قرض می دادند و در همین حال، جی.پی مورگان مشغولِ رایزنی با کنسرسیومِ قطرگاز (Qatargas) بود که زیرِ نظرِ‌ شرکتِ‌ Exxon Mobil قرار داشت.

شهوتِ ادغام‌ در صنعتِ جهانیِ بیمه نیز به چشم می خورد. در ۱۹۹۵ Traveler’s Group شرکتِ Aetna را خریداری کرد، Berkshire Hathaway متعلق به وارن بافت Geico را از آنِ خود ساخت، Zurich Insurance شرکتِ بیمه ی Kemper Corporation را تصاحب کرد، CNA Financial مجموعه شرکتهای Continental Companies را خریداری نمود و General RE Corporation به Colonia Konzern AG پیوست.

در اواخرِ سالِ ۱۹۹۸، سیتی‌بانک با تراولرز گروپ (Travelers Group) ادغام شد و سیتی‌گروپ به وجود آمد، غولی ۷۰۰ میلیارد دلاری که از افتخاراتش این بود که ۱۶۳۰۰۰ پرسنل در بیش از ۱۰۰ کشورِ دنیا دارد و مؤسساتِ Travelers Group (پروژه ای مشترک با مورگان استنلی)، Commercial Credit، Primerica Financial Services، Shearson Lehman، Barclays America، Aetna و Security Pacific Financial همگی جزئی از آن بودند.^۷

در همان سال، تراستِ Bankers و بانکِ سرمایه ی Alex Brown در ایالاتِ متحده به تملکِ بانکِ Deutsche درآمدند که در ۱۹۸۹ Morgan Grenfell در لندن را نیز خریداری کرده بود. این خریدها بانکِ Deutsche را به بزرگترین بانکِ زمانِ خود با داراییِ ۸۸۲ تریلیون دلاری تبدیل کرد. در ژانویه ی ۲۰۰۲، دو غولِ ژاپنیِ میتسوبیشی و سومیتومو با همکاریِ یکدیگر بانکِ میتسوبیشی سومیتومو را پدید آوردند، که با داراییِ ۹۰۵ میلیارد دلاریِ خود، از بانکِ Deutsche هم جلو زد.^۸

در ۲۰۰۴، HSBC دومین بانکِ بزرگِ دنیا بود. شش سال بعد همه ی این شرکتهای غول پیکر زیرِ سایه ی دو شرکتِ BNP و رویال بانکِ‌ اسکاتلند محو شدند.

در آمریکا، رؤیای جرج گولد به دهشتناک‌ترین شکلِ خود محقق شد، آن هم درست در هزاره ی جدید که Chase Manhattan بانکِ Chemical را تصاحب کرده بود. ولز فارگو بانکِ Norwest را خریداری کرد، بانکِ آمریکا هم بانکِ Nations را تصاحب نمود. تیرِ خلاص را خاندانِ مورگان فرود آورد و آن وقتی بود که اعلام کرد قصد دارد با بانکهای Chase Manhattan/ / Manufacturers Hanover Chemical Bank متعلق به راکفلرها دست به ادغام بزند.

چهار بانکِ غول‌پیکر پدیدار شدند و فرمانروایی بر عرصه ی اقتصادیِ آمریکا را به دست گرفتند. جی.پی مورگان چیس و سیتی‌گروپ خدایانِ سرمایه در ساحلِ غربی بودند. روی هم رفته این دو ۵۲.۸۶درصد از فدرال رزوروِ نیویورک را در اختیار دارند^۹. بانکِ آمریکا و ولز فارگو نیز در ساحلِ غربیِ آمریکا حکومت می کنند.

در خلالِ بحرانِ بانکیِ ۲۰۰۸، این شرکتها بزرگتر شدند، چرا که هنری پاولسن (Henry Paulson)، وزیرِ خزانه داریِ دولتِ بوش و مدیرعاملِ سابقِ بانکِ گلدمن ساکس حدودِ ۱ تریلیون دلار به آنها معاضدتِ دولتی پرداخت کرد. این بانکها در عینِ حال بی‌سروصدا دارایی های شرکتهای متضرر را به نازلترین قیمت خریداری می کردند.

هنری پاولسن (Henry Paulson)، وزیر خزانه داری دولت بوش و مدیرعامل سابق بانک گلدمن ساکس

بارکلیز بانکِ لیمن برادرز را تصاحب کرد، جی.پی مورگان چیس شرکتهای Washington Mutual و Bear Stearns را از آنِ خود کرد. بانکِ آمریکا مریل لینچ و کانتری‌واید (Countrywide) را در اختیار گرفت. ولز فارگو نیز پنجمین بانکِ بزرگِ آمریکا یعنی Wachovia را تملک کرد.

همان بانکهایی که تحتِ کنترلِ هشت‌ خانواده بودند و دهها سال چهار اسب‌سوارِ خود را در میدانِ نفتیِ خلیجِ فارس به تاخت می راندند اکنون قدرتمندتر از هر زمانِ دیگری هستند. آنها چهار اسب‌سوارِ عرصه ی بانکداریِ آمریکایند.

یادداشت‌ها

[۱] The Great Crash of 1929. John Kenneth Galbraith. Houghton, Mifflin Company. Boston. 1979. p.148

[۲] Ibid

[۳] Evening Edition. National Public Radio. 2-27-95

[۴] “Bank of America will Purchase Chicago Bank”. The Register-Guard. Eugene, OR. 1-29-94

[۵] “Big-time Bankers Profit from M&A Fever”. Knight-Ridder News Service. 12-30-95

[۶] “US Banks find New Opportunities in the Middle East”. Amy Dockser Marcus. Wall Street Journal. ۱۰-۱۲-۹۵

[۷] “Making a Money Machine”. Daniel Kadlec. Time. ۴-۲۰-۹۸. p.44

[۸] BBC World News. 1-20-02

[۹] Rule by Secrecy: The Hidden History that Connects the Trilateral Commission, the Freemasons and the Great Pyramids”. Jim Marrs. HarperCollins Publishers. New York. 2000. p.74