خانه » تایم لاین تقابل ایران و آمریکا
#کودتا #تحریم نفتی
آژانس های اطلاعاتی آمریکا و بریتانیا به عناصر موجود در ارتش ایران برای سرنگونی محمد مصدق (نخست وزیر منتخب و دموکراتیک ایران) کمک کردند. این به دنبال ملی سازی شرکت بریتانیایی نفت ایران و انگلیس توسط مصدق بود که در پی این ملی سازی، انگلیس تحریم های نفتی را بر ایران اعمال کرد. کودتا قدرت را به محمدرضا شاه پهلوی، سلطنتی که با غربی ها روابط دوستانه ای داشت، بازگرداند. شاه که در میان مردم از محبوبیت عمیقی برخوردار نبود، با تکیه بر حمایت های آمریکا تا سال ۱۹۷۹ در قدرت باقی ماند. #تسلیحات
پس از تسخیر لانه‌ی جاسوسی آمریکا در تهران، «کارتر» در تاریخ ۸ نوامبر ۱۹۷۹ با استناد به قانون «کنترل صدور تسلیحات نظامی»، کشتی حامل لوازم یدکی نظامی متعلق به ایران را توقیف کرد. ارزش این لوازم ۳۰۰ میلیون دلار بود.
#تسلیحات
عملیات پنجه عقاب در ایران معروف به عملیات طبس؛ نام عملیاتی نظامی بود که توسط نیروی دلتا ارتش ایالات متحده در ۵ اردیبهشت ۱۳۵۹ برای آزادسازی آمریکایی‌های گروگان گرفته‌شده در سفارت ایالات متحده در تهران انجام شد. این عملیات نخستین تجربه عملیاتی نیروی دلتا بود. در پی ناکامی دولت ایالات متحده آمریکا در اعمال فشار سیاسی و اقتصادی برای آزادی گروگان‌های آمریکایی در تهران جیمی کارتر، رئیس‌جمهور وقت ایالات متحده، دستور انجام عملیات آزادسازی را صادر کرد.
طی این عملیات شش هواپیما و هشت بالگرد آمریکایی برای آزادی ۵۳ گروگان در تهران وارد حریم هوایی ایران می‌شوند.
در حین این عملیات ۳ بالگرد دچار نقص فنی شده و در نهایت ۸ نفر به علت وقوع طوفان شن در منطقه طبس و برخورد یک هواپیمای سی-۱۳۰ و یک بالگرد سی‌اچ-۵۳ با یکدیگر کشته می‌شوند و ۵ بالگرد هم روی زمین باقی می‌ماند و بقیه نیروها با ۵ هواپیما خود را به ناو هواپیمابر نیمیتز می‌رسانند و عملیات به‌طور کامل شکست می‌خورد.
#کودتا
کودتای نقاب (با سرواژه «نجات قیام ایران بزرگ») که بعدها به نام کودتای نوژه معروف شد، حرکتی نظامی بود که چندی پس از به قدرت رسیدن نظام جمهوری اسلامی در ایران، توسط چند نفر از افسران ارتش شاهنشاهی ایران و با تمرکز افسران نیروی هوایی شاهنشاهی برای بازگرداندن محمدرضا پهلوی و شاپور بختیار و حذف آیت الله خمینی و نابودی نظام نوپای جمهوری اسلامی، با فرماندهی سپهبد سعید مهدیون و سرتیپ آیت محققی طرح‌ریزی شده بود. روایت‌های مختلفی از افشای کودتا وجود دارد. گفته می شود آمریکا با پیگیری طرح کودتای نوژه، دو هدف را دنبال می‌کرد. اول اینکه اگر کودتا پیروز می‌شد، یک نظام وابسته به آمریکا در ایران بر‌سر‌کار می‌آمد و دیگر آن‌که اگر کودتا شکست می‌خورد، حداقل زمینه تضعیف نیروهای ارتش را در برابر تهاجم نظامی رژیم بعثی عراق فراهم می‌آورد. آغاز تجاوز حکومت عراق علیه جمهوری اسلامی در فاصله اندکی بعد از کودتا از دلایل آشکار این تئوری به شمار می‌آید.
قبل از شروع جنگ، آمریکا اطلاعات حساس نظامی ایران را که شامل نقاط ضعف ارتش ایران و مراکز حساس نظامی بود، در ملاقاتهایی با بعضی رجال سیاسی و نظامیان مخالف امام خمینی دریافت و آنها را از طریق عربستان سعودی به دست سازمان اطلاعات عراق می‌رساند. ابوالحسن بنی‌صدر یکی از افرادی بود که در اوایل ژوئیه ۱۹۸۰ چندین ملاقات با نمایندگان آمریکا در پاریس انجام داد.
#جنگ ایران و عراق
عراق در بحبوبه ی هراس خود از شورش شیعیان عراق علیه صدام حسین رهبر عراق، به همسایه خود ایران حمله کرد. آمریکا با کمک های اقتصادی ، آموزشی و فراهم کردن تکنولوژی های دومنظوره تا پایان سال ۱۹۸۸ عراق را حمایت کرد. با وجود اینکه سیا مدارکی حاکی از استفاده ی سلاح های شیمیایی توسط نیروهای عراقی پیدا کرده بود، حمایت خود را از عراق قطع نکرد. بر اساس آمار، یک میلیون ایرانی و حدود ۲۵۰ تا ۵۰۰ هزار عراقی در این جنگ کشته شدند.
#جنگ ایران و عراق
به گفته وبسایت نشریه فارین پالیسی چاپ واشنگتن، آمریکا در جریان جنگ ایران و عراق با وجود اطلاع از تصمیم عراق برای استفاده از سلاح‌های شیمیایی، کمک‌های اطلاعاتی در اختیار عراق گذاشت.
این کمک‌ها پس از پیش‌بینی پیروزی‌های استراتژیک ایران در جبهه‌های نبرد و برای جلوگیری از پیروزی ایران در اختیار عراق گذاشته شد.
خبرگزاری آمریکایی یونایتدپرس پس از دستگیری صدام در گزارشی نوشت "این حقیقت نیز اکنون آشکار شده‌است که برنامه‌های شیمیایی و میکروبی صدام در دههٔ ۸۰ میلادی بدون حمایت آمریکا ممکن نبوده‌است. در این گزارش پیتر گالبری، یکی از کارمندان وقت کمیتهٔ روابط خارجی سنای آمریکا می‌گوید «حقیقت این است که هر گاه عراق قوانین بین‌المللی را نقض می‌کرد و از جنگ‌افزار کشتارجمعی استفاده می‌کرد، بیش از پیش، کمک‌ها و حمایت‌های مالی و سیاسی از آمریکا دریافت می‌کرد» و می‌افزاید: «قطعاً ما بر رفتار صدام تأثیر داشتیم زیرا او را به این باور رسانده بودیم که بسیار مهم است که به علت قتل‌هایی که داخل کشور خود انجام می‌دهد، تحت تعقیب قرار نگیرد.»ارائه اطلاعات ماهواره‌ای و الکترونیکی از آرایش نیروهای ایرانی و مواضع آنها و مشاوره جهت تحکیم آرایش نظامی نیروهای عراقی کمک دیگر آمریکا به عراق در طول جنگ بود.
رونالد ریگان شخصاً به ویلیام کیسی (رئیس سازمان سیا) دستور می‌دهد که جهت جلوگیری از شکست عراق در جنگ با ایران، می‌بایست سازمان سیا به این کشور کمک اطلاعاتی نماید.
#جنگ ایران و عراق
نیروی هوایی آمریکا ۵ فروند هواپیمای شناسایی آواکس را جهت شناسایی عملیات‌های هوایی نیروی هوایی ایران و اطلاع‌رسانی آنها به ارتش عراق، به عربستان سعودی منتقل کرد.
آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد که «دولت آمریکا هر آنچه لازم، و از نظر قانون موجه، است را انجام می‌دهد تا عراق در جنگ با ایران مغلوب نشود»
۲۳ اکتبر ۱۹۸۳ -۱ آبان ۱۳۶۲
#حامی تروریست
دو کامیون مملو از مواد منفجره وارد پادگانی از نیروهای آمریکایی و فرانسوی و نیروهای چند ملیتی در لبنان شد و سپس منفجر گردید. در اثر این حمله ۲۴۱ نفر از نیروهای آمریکایی کشته شدند. این آمار بالاتر از تلفات نیروهای امریکایی در جنگ ویتنام بود.گروهی به نام جهاد اسلامی که گمان می رفت جبهه ای از حزب الله باشد، مسیولیت این حمله را به عهده گرفت. این بمب گذاری خروج نیروهای آمریکایی از لبنان را تسریع کرد و همچنین باعث شد آمریکا در سال ۱۹۸۴ ایران را به عنوان حامیان تروریسم معرفی کند.
آمریکا در سال ۱۹۸۴، چهل و هشت فروند هلیکوپتر نظامی بل ۲۱۴اس‌تی به عراق تحویل داد. در حالی‌که کارخانه تولیدکننده این هلیکوپتر متعلق به ایران بوده و این هلیکوپتر به سفارش محمدرضا پهلوی و به‌طور انحصاری برای ایران سفارش داده شده بود. با پیروزی انقلاب ۱۳۵۷، دولت وقت آمریکا این کارخانه را مصادره کرد.
#خرید تسلیحات
ماجرای مک فارلین به ماجرای ایران کنترا و ماجرای ایران گیت نیز معروف است. علی رغم تحریم تسلیحاتی، مقامات دولت رئیس جمهور ریگان، به منظور آزاد سازی ۷ امریکایی که توسط حزب الله لبنان گروگان گرفته شده بودند، به طور مخفیانه شروع به فروش اسلحه به ایران کردند.
ریگان مسئولیت این رسوایی را یک سخنرانی تلویزیونی در سال ۱۹۸۷ به عهده گرفت و این ماجرا با محکومیت برخی از مقامات به پایان رسید. حزب الله دو تن از گروگان ها را کشت و بقیه را چندین سال بعد آزاد نمود.
#خرید تسلیحات
شرکت علمی American Type Culture Collection یک بار در ۱۹۸۶ مجموعه‌ای از عوامل بیماری‌زا شامل سه سویه باکتری عامل سیاه‌زخم، ۵ نوع سم بوتولینوم و سه‌گونه بروسلا به دانشگاه بغداد فروخت. درخواست عراق برای این عوامل بیماری‌زا بار دیگر در ۱۹۸۸ به دلیل خصومت دو طرف با ایران پذیرفته شد و این‌بار یازده گونه از این عوامل از جمله ۴ نوع سیاه‌زخم به این کشور ارسال شد.
نهایتاً در ۱۹۸۹ آمریکا فروش سیاه‌زخم و عوامل بیماری‌زای دیگر را به عراق، ایران، لیبی و سوریه ممنوع کرد.
#درگیری نظامی
در ۳۰ شهریور ۱۳۶۴ ،کشتی تدارکاتی و لجستیکی ایران، موسم به "ایران اجر" متعلق به نیروی دریایی ارتش جمهوی اسلامی ایران که از بندرعباس به سوی بندر بوشهر در آبهای بین المللی در حرکت بود، از سوی دو فروند هلیکوپتر آمریکایی به اتهام مین گذاری، بدون هیچ هشداری مورد حمله قرار گرفت که طی آن، ۴ تن از خدمه کشتی شهید و چهارتن نیز مجروح شدند، همچنین ده ملوان دیگر این کشتی را به ناو فرماندهی آمریکا در منطقه منتقل کردند. پس از این حادثه، سفیر آمریکا در سازمان ملل اعلام کرد که چون این کشتی در حال مین گذاری بوده است، بر اساس قوانین متعارف، مستلزم برخورد بود. چند روز بعد، مجلس سنای آمریکا با حمایت از اقدام نظامی نیروی دریایی آمریکا، قانونی تصویب کرد که به موجب آن، نیروی دریایی آمریکا، حق داشت هر کشتی ایرانی را که سعی کند مانع از عبور کشتیهای آمریکا شود، غرق نماید. تمامی این کارها، برای فشار به ایران برای قبول قطعنامه ۵۹۸ توسط ایران و منزوی ساختن آن بود که به شکست منجر گردید.
#درگیری نظامی
در روز ۱۶ مهر ۱۳۶۶ دریک درگیری شدید نظامی در خلیج فارس، هلی‌کوپترهای آمریکایی به روی سه عدد قایق ایرانی متعلق به سپاه پاسداران آتش گشودند و آنها را غرق کردند. دراین درگیری رزمندگان اسلام در دفاع از خود یک فروند از هلی‌کوپترهای مهاجم امریکا را با موشک استینگر هدف قرار دادند و ساقط کردند.
#درگیری نظامی
۲۷ مهر سال ۱۳۶۶ آمریکا ۲ سکوی نفتی ایران نفتی "رشادت" و "رسالت" در ۱۰۸ کیلومتری جنوب غربی جزیره لاوان و در میان آبهای خلیج‌فارس را منهدم و خسارات سنگینی به آنها وارد کرد که در این حمله چند نفر از خدمه غیرنظامی این سکوها مجروح شدند که البته حمله نیروی دریایی آمریکا به میدان نفتی رشادت بخشی از اقدامات آمریکا در حمایت از حکومت صدام در جنگ برضد ایران بود.
بنابر گزارش های رسمی، در این روز چهار ناوشکن امریکایی «کید»، «هل»، «یانگ» و «لفت ویچ» به همراه ناوچه «ناچ» و رزمناو «استندلی» به جزیره «رستم» که پایانه نفتی «رشادت» در آن قرار داشت حمله کردند و با توپهای سنگین طی ۸۵ دقیقه، یک‌هزار گلوله به آن شلیک کردند و چون هنوز بخشی از تاسیسات نفتی پابرجا بود گروه ویژه تخریب "seal" را به جزیره اعزام داشتند و بقایای سکوی «رشادت» را با دینامیت منهدم کردند.
در این حمله، تنها ۲۰ دقیقه مهلت داده شد که کارکنان آنجا را تخلیه کنند. سپس یک گروه از کماندوهای امریکایی به میدان نفتی «رسالت» در شمال جزیره رستم که مدعی بودند در آن میدان نفتی، تاسیسات رادار و مخابرات وجود دارد حمله کرده، تاسیسات مستقر در جزیره را نابود کردند، این در حالی است که هیچ گونه تاسیسات نظامی و راداری روی سکوهای نفتی یاد شده وجود نداشت. بلافاصله پس از این حمله، ریگان، رییس جمهوری وقت آمریکا، در قالب یک بیانیه، حملات ناوهای امریکایی به سکوهای نفتی ایران را تایید و آن را دفاع مشروع، قانونی و موجه دانست.
#درگیری نظامی
در پی برخورد ناوچه موشک‌انداز آمریکایی با یک مین دریایی که منجر به ایجاد حفره‌ای به‌طول بیش از ۴٫۵ متر در آن شد و این ناوچه را تقریبا غرق کرد، ناوگان نیروی دریایی آمریکا حرکتی تلافی جویانه تحت عنوان "عملیات آخوندک" را ترتیب داد. نیروهای آمریکایی دو سکوی نفتی ایران را به نام های "نصر" و "سلمان" تخریب کرده و یک ناوچه را غرق کردند.
#درگیری نظامی
پرواز مسافربری شماره ۶۵۵ شرکت هواپیمایی ایران ایر با شناسه «IR655» از تهران به مقصد دوبی در تاریخ ۱۲ تیر ۱۳۶۷ پس از توقف بین راهی در بندرعباس به سمت دوبی در حرکت بود که با شلیک یک موشک ریم-۶۶ استاندارد از ناو یو اساس وینسنس متعلق به نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا در ارتفاع ۱۲ هزار پایی بر فراز خلیج فارس سرنگون شد و تمامی ۲۹۰ سرنشین آن که شامل ۴۶ مسافر غیر ایرانی و ۶۶ کودک (زیر ۱۳ سال) بودند، جان باختند. دولت آمریکا مبلغ ۱۳۱/۸ میلیون دلار در توافقی به دولت ایران پرداخت کرد که شامل ۶۱/۸ میلیون دلار برای بازماندگان ۲۴۸ نفر ایرانی کشته شده در حادثه بوده‌است. رئیس‌جمهورهای ایران و آمریکا به ترتیب، سید علی خامنه‌ای و رونالد ریگان بودند.
جنگ ایران و عراق در نهایت پس از حدود هشت سال در مرداد ۱۳۶۷ با قبول آتش‌بس از سوی دو طرف و پس از به جا گذاشتن یک میلیون نفر تلفات و ۱۱۹۰ میلیارد دلار خسارات به دو کشور خاتمه یافت. مبادله اسیران جنگی بین دو کشور از سال ۱۳۶۹ آغاز شد.
«ایلینا روزلهتین»، عضو جمهوریخواه مجلس نمایندگان آمریکا در جمع مراسم راهپیمایی مجاهدین خلق اعلام کرده بود: «تنها راه حل باقیمانده برای تغییر در ایران، تغییر حکومت مذهبی است. شما هدفی درست، یعنی سرنگونی حکومت اسلامی را دنبال می‌کنید.»
چند روز بعد از حوادث ۱۸ تیر ۱۳۷۸، آیت‌الله خامنه‌ای در خطبه های نماز جمعه تهران که به امامت ایشان اقامه شد از حوادث کوی دانشگاه در کشور تحت عنوان فتنه یاد کردند که تنها راه خاموش شدن آن روشنگری است.
ایشان با اشاره به اظهارات رئیس سازمان جاسوسی کشورآمریکا که: در سال ۱۹۹۹ - یعنی همین سال جاری میلادی - در ایران انتظار حوادثی را داریم که در این بیست سال گذشته - یعنی از اوّل انقلاب تاکنون - بی سابقه است! تاکید کردند: "صهیونیستها، آمریکاییها و مراکز اصلی قدرت، در فکر حوادثی در ایران هستند و قرار است حوادثی اتّفاق بیفتد."نشریه آمریکایی «میدل ایست اکونومیک دایجست » نوشته بود: «بیشتر ناظران در تهران بر این اعتقادند که تابستان امسال شاهد یک آزمون حیاتی قدرت و حتی شاید دور نهایی رویارویی جدی بین جناح محافظه کار و اصلاح گرایان خواهد بود. اصلاح طلبان یک تابستان سیاسی داغ را در پیش روی دارند تا جناح محافظه کار را از میدان مبارزه خارج نمایند.»
#تحریم
در آوریل ۲۰۰۰، آلبرایت وزیر امور خارجه آمریکا به نقش این کشور در سرنگونی مصدق اشاره کرد و سیاست قبلی آمریکا در قبال ایران را "مایه تاسف و کوته بینانه" نامید. هرچند که آمریکا بابت این مداخله عذرخواهی نکرد. از طرفی برخی از تحریم ها علیه ایران لغو شد.
#حامی تروریست
جورج دبلیو بوش (پدر)، در سخنرانی وضعیت کشور آمریکا، ایران را به همراه عراق و کره شمالی، به عنوان بخشی از "محور شرارت" توصیف کرد. او گفت ایران "به شدت به دنبال {سلاح های کشتار جمعی}و صادرات تروریسم بوده و مقاماتی که منتخب نیستند، امید مردم را برای آزادی سرکوب می کنند". در پاسخ، دولت ایران دیدار های مخفیانه خود با دیپلمات های آمریکایی را متوقف کرد.این دیپلمات ها روی دستگیری عوامل القاعده و مبارزه با طالبان تمرکز کرده بودند.
#تحولات منطقه ای
نیروهای آمریکایی به منظور پایان دادن به برنامه های کشتار جمعی صدام حسین که یک تهدید محسوب می شد (بنا به گفته های واشنگتن)، به عراق حمله کردند. از سویی ایران نیز به حمایت از شبه نظامیان شیعه در عراق پرداخت. برخی از این شبه نظامیان در جنگ علیه آمریکا شرکت داشتند. حکومت دیکتاتوری صدام سرنگون شد و صدام حسین نیز در ماه دسامبر ۲۰۰۳ اعدام شد. بر اساس تحقیقی از ارتش آمریکا در سال ۲۰۱۹، به نظر می رسد ایران تنها پیروز این مداخله و درگیری نظامی باشد.
#مکاتبه
محمود احمدی نژاد (رئیس جمهور ایران) یک نامه ی ۱۸ صفحه ای به جورج بوش پسر (رئیس جمهور آمریکا) ارسال کرد. از دوران انقلاب ایران تا به آن روز این اولین نامه ای بود که یک مقام بلند پایه ی ایرانی به آمریکا ارسال کرده بود. احمدی نژاد به دنبال کاهش تنش های هسته ای بین ایران و آمریکا بود و از طرفی ایران اقدامی برای کاهش سرعت غنی سازی اورانیوم نکرده بود. چرا که ایران اذعان داشت از این انرژی برای تولیدات غیر نظامی استفاده خواهد کرد. متعاقبا، کنگره ی امریکا "قانون حمایت از آزادی در ایران" را تصویب کرد. به موجب آن ۱۰ میلیون دلار اختصاص داده شد تا رئیس‌جمهور ایالات متحده به منظور حمایت از «گروه‌های طرفدار دموکراسی» مخالف نظام جمهوری اسلامی ایران این پول را صرف کند.
جان بولتون در مصاحبه با دیلی تلگراف لندن گفت: اکنون شاهد تلاش‌های آمریکا در تهران برای دامن زدن به یک انقلاب رنگی هدایت شده از سوی سازمان سیا هستیم.
#مذاکره هسته ای
انتخابات ریاست جمهوری در ایران برگزار شد. برخی موسوم به جنبش سبز، ادعا داشتند که در انتخابات تقلب صورت گرفته است. به دلیل تظاهرات و اعتراضاتی که در این باره صورت گرفته، موجب شده تلاش های دیپلماتیک برای مذاکرات هسته ای به تعویق بیفتد. با این وجود، دستگاه اجرایی اوباما بطورجدی دستیابی به یک راه حل براساس مذاکره را دنبال کرد.
باراک اوباما در رابطه با انتخابات ۸۸ گفت: ایرانیها باید شجاعت لازم برای آزادی بیان را داشته باشند و به اعتراضات خود ادامه دهند. همچنین او در مقطعی میرحسین موسوی را نماد غربگرایی در ایران خواند و بارها برخورد نظام با آشوبگران را تقبیح کرد و گفت: سیاست ایران در این مورد روی سیاست امریکا تاثیر جدی خواهد گذاشت. اوباما حتی به عزت خاموش اصلاح طلبان حاضر در خیابان های تهران قسم خورده بود.
هیلاری کلینتون در جریان فتنه ۸۸ گفت: " آمریکا در تلاش است تا به طریقی که فعالیت نیروهای دموکراتیک در ایران تضعیف نشود و همچنین این نیروها به خطر نیفتند، از آنها حمایت کند."
هیلاری کلینتون در مصاحبه سوم آبان ۹۰ با بی بی سی فارسی، به صراحت گفت: «دولت آمریکا از بیرون ایران هر حمایتی از دستش بر می آمد از معترضان کرد، از جمله از سایت توییتر خواست که اعمال تغییرات خود را مدتی به تعویق بیندازد، اما در عین حال مراقب بود که زیاده روی نکند.»
#مذاکره هسته ای
روزنامه آمریکایی بوستون گلوب نوشت: «دولت اوباما امیداور است حوادث پس از انتخابات و افزایش شکاف در ایران منجر به امتیاز دهی جمهوری اسلامی به آمریکا شود. مقامات آمریکایی از دولت بوش تا به امروز بارها تاکید کرده‌اند که ایران در مذاکرات هسته‌ای و مسایل منطقه‌ای دست بر‌تر را داشته و تا وضعیت بدین نحو است، توقع مذاکره موثر با هدف امتیاز گیری از ایران احمقانه و مضحک است. آنها به همین دلیل با تدارک اغتشاش درصدد برآمدند تا برای میز مذاکره برگ برنده‌ای در دست داشته باشند... همکاری آمریکا و غرب با اصلاح طلبان در آشوب‌های خیابانی در حالی به اوج رسید که در چالش هسته‌ای نیز مقامات دولت بوش بارها اعلام کردند به کمک اصلاح طلبان توانسته بودند تمام فعالیت‌های هسته‌ای ایران را به تعطیلی بکشانند اما با روی کار آمدن دولت اصولگرا همه چیز به هم ریخت. بوش به همین دلیل از حمایت صریح خود از اصلاح طلبان در ایران خبر داده بود و اوباما نیز همان رویه را به شیوه‌ای پنهان کارانه‌تر ادامه می‌دهد.».
پاول کریگ رابرتز (PAUL CRAIG ROBERTS) سیاستمدار آمریکایی در مقاله‌ای با عنوان «آیا اعتراضات ایران، یک انقلاب رنگی هدایت شده دیگر از سوی آمریکاست؟» اعتراض‌های تهران نشانه‌هایی از اعتراضات هدایت شده توسط سازمان سیا در گرجستان و اوکراین دارد. باید نابینا باشیم که چنین چیزی را نبینیم.
کنت پولاک کارشناس علوم سیاسی و روابط بین المللی از آمریکا هست. او روی مسائل ایران تمرکز دارد. پولاک با تألیف کتابی سعی کرد براندازی نرم در ایران را توجیه کند و اثبات کند که چرا جمهوری اسلامی تهدیدی برای منافع آمریکا در منطقه است . او توسط مرکز سابان وابسته به بروکینگر کتابی ۱۶۴ صفحه ای تحت عنوان «کدام میسر به سمت ایران»؟ منتشر کرد که در آن جنگ نرم بهترین گزینه برای براندازی جمهوری اسلامی ایران معرفی شده بود.
#مذاکره هسته ای
هنگامی که در سپتامبر ۲۰۰۹ ایران وجود تاسیسات غنی سازی سری در فوردو، تاسیساتی در عمق کوه ھای اطراف قم، را فاش نمود، بحران هسته ای اوج گرفت. کمی پیش ازاین اعلام، رئیس جمهور اوباما، نخست وزیر انگلیس گوردون براون، و رئیس جمهور فرانسه نیکوال سرکوزی وجود آن را طی یک کنفرانس خبری اعلام کرده بودند. با کمرنگ شدن امید ها برای رسیدن به یک سازش از راه مذاکره، تهدید آمریکا و اسرائیل به حمله نظامی به تاسیسات هسته ای ایران جدی تر شد..
#حمله به تاسیسات هسته ای
یکی از مهم ترین حملات انجام شده به تاسیسات ایران، ویروس استاکس نت بود که در سال ۲۰۰۹ علیه تاسیسات نطنز استفاده شد. این ویروس با افزایش سرعت دوران سانتریفیوژها باعث از کار افتادن آنها شد. طبق برآورد دیوید بلر، این ویروس برنامه هسته ای ایران را یکسال، و به زعم رالف لانگر دو سال به عقب راند.بر کسی پوشیده نیست که این ویروس توسط ایالت متحده نوشته شده و به صورت بین المللی منتشر شده و نهایتا به تاسیسات نطنز رخنه کرده است. ویروس استاکس نت با افزایش سرعت روتورهای موجود در سانتریفیوژ ها و بالا بردن فشار دیواره آنها، منجر به درهم شکسته شدن سانتریفیوژها می شد. .
از سال ۲۰۰۷ به بعد، به پنج دانشمند هسته ای ایران سوء قصد شد. فریدون عباسی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در اثر نصب یک بسته حاوی مواد منفجره به خودروی وی در نوامبر ۲۰۱۰ مجروح شد. طبق تحقیقات به عمل آمده توسط ایران چندین نفر دستگیر شدند. شواهد موضوع حاکی از این بود که این افراد با عملیات ترور مسعود علی محمدی در ژانویه ۲۰۱۰ مرتبط بودند. پس از بازجویی مظنونین، وزیر کشور ایران اعلام کرد که این افراد با سرویس های جاسوسی ایالات متحده بریتانیا و اسرائیل در ارتباط بودند.
در ۸ نوامبر ۲۰۱۱، آژانس گزارشی را منتشر کرد که رسانه های غربی آن را "تغییر بازی" و "چرخشگاه" نامیدند. بار دیگر، تمرکز این گزارش درباره تاسیسات و مواد هسته ای موجود در ایران نبود، بلکه به ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته ای ایران پرداخته بود، به عنوان مثال به تحقیقات و مطالعاتی که به مواد منفجره هسته ای مربوط می شد. این گزارش دغدغه هایی را ایجاد کرد مبنی بر اینکه فعالیت های مرتبط با تسلیحات هسته ای ایران بعد از سال ۲۰۰۳ اتفاق افتاده است. اطلاعات این گزارش از سایر کشورها دریافت شده بود. البته آژانس تحقیقاتی نیز داشته است. به نظر رسیده بود که اطلاعات این گزارش با اطلاعات ملی ایالات متحده در سال ۲۰۰۷ مطابقت داشت.
در گزارش آژانس آمده است که ایران اتاقکی بزرگ را در مجتمع نظامی پارچین ساخته و نصب کرده است تا آزمایش های انفجاری در آنجا صورت پذیرد. بازرسان آژانس در سال ۲۰۰۴ از پارچین بازدید به عمل آوردند و هیچ شواهدی مربوط به برنامه هسته ای در آنجا یافت نشد. ایران دو بار دیگر به آژانس اجازه بازدید از سایت پارچین را داد، یکبار در ژانویه ۲۰۰۵ و دیگری در نوامبر ۲۰۰۵. آژانس از ۵ ساختمان موجود در سایت بازدید کرد و هیچ مدرکی برای اثبات اداهای طرح شده درباره آزمایش هسته ای نیافت.
بنا به گفته های رابرت کلی، مطالب بیان شده درباره ابعاد نظامی برنامه هسته ای ایران که در گزارش نوامبر ۲۰۱۱ و دیگر گزارش های آژانس به آنها اشاره شد، اطلاعات سازمان های جاسوسی بود که در اختیار آژانس قرار داده شده بود و اکثر آنها توسط سرویس های جاسوسی طرف ثالث تهیه شده بود. ایران از پاسخ به گزارش نوامبر ۲۰۱۱ آژانس امتناع کرد و گفت ادعاهای طرح شده بی پایه و اساس هستند.
#مذاکره هسته ای
ترامپ در کنفرانس سالانه "کمیته روابط عمومی اسرائیل آمریکا" خاطرنشان کرد: "اولویت شماره یک او خروج از توافق فاجعه بار با ایران است."
#تحریم
با صدور فرمان اجرایی ۱۳۷۸۰ در این تاریخ توسط ترامپ بر سفر از چند کشور خاص و همه پناهندگانی که روادید یا مدارک مسافرتی معتبر به آمریکا ندارند محدودیت‌هایی اعمال شد.
بنا بر مفاد این فرمان، فرمان اجرایی ۱۳۷۶۹ صادره در ۲۷ ژانویه ۲۰۱۷ لغو شد.
جو بایدن، این فرمان و فرمان اجرایی ۱۳۷۶۹ را در ۲۱ ژانویه ۲۰۲۱ باطل کرد.
#حمله به تاسیسات هسته ای
بر اثر انفجاری که به دلیل اتصال کابل های برق قم رخ داد، سایت فردو موقتا از فعالیت باز ایستاد. مقامات ایرانی بر این باور بودند که این قطعا یک خرابکاری است. اگرچه پس از بازرسی های آژانس از سایت فردو در روز بعد حادثه، هیچ شواهدی مبنی بر آسیب دیدن نیروگاه تامین برق موقت سایت فردو یافت نشد. به عقیده مقامات ایرانی، تمامی حملات پنهانی مذکور بخشی از یک راهبرد خرابکارانه گروهی با اسم رمز بازی های المپیک بود که در زمان دولت بوش اتخاذ شده بود.
مجموعه تظاهراتی از این تاریخ در اعتراض به گرانی و سیاست های دولت حسن روحانی در فضای اجتماعی آغاز و به خیابان ها کشیده شد. رحمانی فضلی تعداد بازداشت شدگان را بیش از ۵ هزار نفر خواند و گفت تظاهرات به سرعت در روزهای ابتدایی به ۱۰۰ شهر رسید و در ۴۲ شهر هم درگیری اتفاق افتاد.
مکس آبراهامز همسو با این دیدگاه، استاد علوم سیاسی و عضو شورای روابط خارجی آمریکا نیز نوشت که «با توجه به شورش‌های ایران، بعید می‌دانم هیچ‌وقت تا این اندازه به تحریم‌های اقتصادی به چشم راهکاری موفقیت‌آمیز نگریسته شده باشد.»
ایالات متحده آمریکا خواستار تشکیل جلسه فوری شورای امنیت سازمان ملل متحد در رابطه با تظاهرات مردم ایران شد. نیکی هیلی، سفیر ایالات متحده آمریکا در سازمان ملل متحد، گفت که جامعه بین‌الملل باید درباره اتفاق‌های ایران واکنش نشان دهد. وی خواستار تشکیل جلسه فوری شورای امنیت سازمان ملل برای «واکنش» به این تحولات شد. همچنین سارا هاکبی سندرز سخنگوی کاخ سفید با صدور بیانیه‌ای از رهبران ایران خواست «به حقوق اساسی شهروندان خود برای بیان مسالمت آمیز خواست خود برای تغییر احترام بگذارند».
سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا که با محکوم کردن بازداشت تظاهرات کنندگان اعلام کرده بود که از اعتراضات مردم در ایران حمایت می‌کند، در این روز خواستار رفع فیلتر شبکه‌های اجتماعی در ایران شده‌است.
در ۱۹ دی/۹ ژانویه قطعنامه حمایت مجلس نمایندگان آمریکا از شرکت‌کنندگان در این اعتراضات با ۴۱۲ رأی موافق تصویب شد. در این قطعنامه، کنگره با محکومیت «نقض فاحش حقوق بشر، فساد و اقدامات مخرب و برهم‌زننده ثبات در خارج از کشور توسط رژیم ایران» از «مردم ایران که به صورت متعهدانه در تظاهرات مشروع و مسالمت‌آمیز بر ضد رژیم فاسد و سرکوبگر شرکت کردند» حمایت کرده‌است.
رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا، دونالد ترامپ بر حمایت از مردم ایران و اعتراض‌شان، تأکید کرد. وزارت خارجه آمریکا پیش از واکنش سندرز نیز، در بیانیه‌ای خواستار حمایت همه ملت‌ها از «خواسته‌های مردم ایران برای حقوق اولیه‌شان» شد.
#تحریم #مذاکره هسته ای
«مایک پامپئو» وزیر امور خارجه آمریکا دو هفته بعد از خروج ترامپ از توافق هسته‌ای، طی سخنرانی در اندیشکده «بنیاد هریتج» از تغییر رویکرد واشنگتن در قبال تهران و اتخاذ راهبرد جدید علیه جمهوری اسلامی خبر داد: «اولا، ما فشارهای اقتصادی بی‌سابقه‌ای علیه رژیم ایران اعمال می‌کنیم... دوما، با همکاران خود در وزارت دفاع و متحدان منطقه‌ای برای خنثی‌کردن ستیزه‌جویی ایران، همکاری نزدیکی خواهیم داشت».
#درگیری نظامی
جان بولتون، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، اعلام کرد ایالات متحده ناو هواپیمابر و بمب‌افکن به خاورمیانه اعزام می‌کند تا پیامی «روشن و عاری از سوءتفاهم» به ایران داده باشد. به گفته جان بولتون، ایالات متحده به دنبال جنگ با ایران نیست، اما اقدام نظامی ایران با واکنش «نیرویی کوبنده» روبه‌رو خواهد شد. در واکنش به این سخنان بولتون، کیوان خسروی، سخنگوی شورای عالی امنیت ملی ایران، گفت که بیانات جان بولتون «بیشتر جنبه خودنمایی دارد» و جان بولتون «فاقد فهم نظامی و امنیتی است».
#درگیری نظامی
آمریکا تهران را متهم به دست داشتن در عملیات خرابکارانه در دو نفتکش عربستان سعودی در سواحل امارات متحده عربی کرد. ترامپ حضور نظامی آمریکا در آبهای خلیج فارس را شدت بخشید.
#درگیری نظامی
سپاه پاسداران ایران یک فروند پهپاد آمریکا را بر فراز آبهای خلیج فارس سرنگون ساخت و اعلام کرد، این پهپاد وارد حریم هوایی ایران شده بود. آمریکا این اتهام را رد کرد و گفت، این پهپاد در حریم هوایی بین‌المللی هدف قرار گرفته است. آمریکا تصمیم به تهاجمی انتقام‌جویانه گرفت که اندکی پیش از انجام حمله توسط ترامپ متوقف شد.
#مذاکره منطقه ای
تاسیسات نفتی آرامکو، دومین میدان نفتی مهم عربستان سعودی و یکی از مراکز مهم تثبیت نفت خام این کشور، توسط پهبادها مورد حمله قرار گرفت. این حمله باعث توقف نیمی از تولیدات نفتی این کشور شد و جهش بی سبقه ای را در نفت خام برنت رقم زد. ترامپ با استقرار نیروهای آمریکایی برای تقویت دفاع هوایی و موشکی عربستان به درخواست پادشاه این کشور موافقت کرد. حوثی های یمنی با استناد به مداخله ی عربستان در جنگ داخلی یمن، مسئولیت این حمله را به عهده گرفتند.
دولت ترامپ ایران را مسئول حمله ی انجام شده به تاسیسات نفتی ارامکو عربستان عنوان کرد.
حوادث آبان ۱۳۹۸ یکی از تلخ‌ترین اتفاقات پس از انقلاب بود که جرقه آن با اعلام افزایش قیمت بنزین زده شد، برای چند روز شهرهای مختلفی را دچار ناآرامی کرد و در نهایت جان ده‌ها هموطن را گرفت و هزاران میلیارد تومان خسارت به کشور وارد کرد.
مایک پمپئو با یک توییت حمایت خود را از آشوب ها ابراز کرد. متن توییت بدین شرح بود: پس از چهل سال بیداد مردم پر افتخار ایران در مورد سو استفاده های حکومتشان ساکت نمی نشینند. ما هم ساکت نخواهیم ماند. من پیامی برای مردم ایران دارم: ایالات متحده صدای شما را می شنود. ایالات متحده از شما حمایت می کند، ایالات متحده با شماست.
سفیر امریکا در آلمان گفت ما توانایی رفع فیلترینگ اینترنت درون ایران را داریم اما خود و دولت امریکا را حامی آشوبگران در داخل ایران می دانیم.
برایان هوک، رئیس سابق گروه اقدام علیه ایران در وزارت خارجه آمریکا گفت: ما از مطالبات ملت ایران حمایت می‌کنیم زیرا ایران اموالش را در راستای ایجاد بی ثباتی در کشورهای دیگر خرج می کند و ما از آنها می خوهیم که این اموال در راستای بهبود اوضاع معیشتی مردم خرج کنند.
برایان هوک نماینده سابق ویژه آمریکا در امور ایران درباره قطع شدن دسترسی به اینترنت در ایران گفت: رفع فیلترینگ برای ما کار پیچیده ای است.
«دنیل مک‌آدامز» مدیرعامل اندیشکده آمریکایی «ران پال » در گفتگو با آر.تی گفته بود: «فکر می‌کنم این نوع از ناآرامی بیشتر حاصل عملکرد مرکز مأموریت ایران [در سیا] است که توسط دولت [دونالد] ترامپ راه‌اندازی شده است. اگر به یاد داشته باشید، پارسال "مایکل دی‌آندریا" مسئول این کار شد. او یک افسر سیا است که به آیت‌الله مایک معروف است.»
#درگیری نظامی
در ۱۳ ژوئن ، حدود یک ماه پس از آسیب دیدن چهار کشتی تجاری در منطقه تنگه هرمز، دو نفتکش در نزدیکی همان منطقه مورد حمله قرار گرفتند. ایالات متحده ایران را مسئول این حملات دانست و ترامپ ایران را "ملتی از تروریستها" خواند و در پاسخ از اعزام هزار نیروی نظامی به خاورمیانه خبر داد. دو روز بعد سپاه، یک پهپاد آمریکایی را منهدم کرد. در ماه های بعد، ایالات متحده بار دیگر ایران را مسئول حمله به نفتکش ها در منطقه دانست و سعی کرد یک کشتی ایرانی را که در نزدیکی قلمرو جبل الطارق بریتانیا در حال حرکت بود، توقیف کرد.
ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که رزمناو "یو اس اس مانتری" موفق شده در نواحی شمالی دریای عرب مقادیر زیادی سلاح از یک قایق بادبانی که بدون پرچم و تابعیت حرکت می‌کرد کشف و ضبط کند و گفت بر اساس تحقیقات اولیه، این کشتی "از مبدا ایران و با هدف رساندن سلاح به حوثی‌های یمن ارسال شده است".بنابر این گزارش، سلاح‌های توقیف‌شده شامل موشک‌های هدایت‌شونده ضد تانک ساخت روسیه، سلاح‌های ساخت چین، اسلحه ویژه تک‌تیراندازان، آرپی‌جی هفت و مسلسل‌های سنگین بوده است.
#درگیری نظامی
حمله به سفارت ایالات متحده آمریکا در عراق صورت پذیرفت. این حمله در واکنش به بمباران کتائب حزب‌الله توسط ایالات متحده انجام گرفت.
بمباران در تاریخ ۲۹ دسامبر رخ داد و به کشته شدن ۲۵ نفر از نیروهای کتائب حزب‌الله انجامید. تظاهرات کنندگان شعار "مرگ بر آمریکا" سر می دادند و خواستار خروج نیروهای آمریکایی از عراق بودند. در پاسخ ترامپ توییت زد که ایران در قبال هر تعداد فردی که کشته شود و یا هر گونه تلفات و خسارت در تاسیسات آمریکایی، "هزینه بسیار سنگینی" خواهد پرداخت.
#درگیری نظامی
آمریکا طی یک حمله پهبادی قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران ایران را به شهادت رساند. فرمانده حشد الشعبی عراق، ابومهدی المهندس نیز در این حمله به همراه ۷ نفر دیگر شهید شد. ایران متعهد شد که انتقام می گیرد و اعلام کرد که دیگر به شروط برجام (توافق هسته ای) متعهد نخواد بود. بلافاصله پس از این حادثه، ایران به اشتباه هوواپیمای مسافربری اوکراینی را مورد اصابت قرار داد زیرا نیروهای ارتش ایران در حال آماده باش برای حملات احتمالی آمریکا بودند.
#درگیری نظامی
حمله موشکی ایران به نیروهای آمریکایی در عراق با عنوان رسمی عملیات شهید سلیمانی یک عملیات نظامی در ۱۸دی ۱۳۹۸ بود که طی آن، نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با پرتاب شماری موشک‌های بالستیک از کرمانشاه، پایگاه عین‌الاسد در استان الانبار عراق و پایگاهی در اربیل را که محل استقرار نیروهای آمریکایی بودند، هدف قرار داد. جمهوری اسلامی ایران این حمله موشکی را پاسخ به حمله آمریکا به فرودگاه بغداد دانست که منجر به شهادت قاسم سلیمانی و همراهانش شد. در آخرین گزارش در ۱۰ فوریه، پنتاگون اعلام کرد که علائم آسیب مغزی در میان سربازان این پایگاه به ۱۰۹ نفر افزایش یافته‌است و از این تعداد ۷۶ نفر نیز پس از بررسی‌های لازم به خدمت بازگشته اند.
#حمله به تاسیسات هسته ای
تیرماه ۱۳۹۹، سازمان انرژی اتمی ایران از وقوع حادثه‌ای در تاسیسات غنی‌سازی اورانیوم نطنز در استان اصفهان خبر داد. نورنیوز، سایت خبری نزدیک به دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، ساعاتی پس از سانحه، نه تنها احتمال "خرابکاری" یا "حمله" به تاسیسات امنیتی ایران را رد نکرد، بلکه در گزارشی به اسرائیل و آمریکا هشدار داد و گفت: "در صورتی که نشانه‌هایی از عبور کشورهای معاند به ویژه رژیم صهیونیستی و آمریکا از خطوط قرمز جمهوری اسلامی که امنیت، منافع و آرامش مردم ایران است به هر شکلی بروز و ظهور یابد، به طور قطع راهبرد مواجهه و مقابله با وضعیت جدید می‌بایست مورد تجدید نظر اساسی قرار بگیرد."
#مذاکره هسته ای
در پی ترور محسن فخری زاده ، دانشمند برجسته هسته ای ، مجلس ایران لایحه افزایش غنی سازی اورانیوم تا ۲۰ درصد - بسیار فراتر از غلظت های مجاز برجام - را تصویب کرد. همچنین متعهد شد در صورت لغو نشدن تحریم های بخش بانکی و نفتی ظرف دو ماه ، بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی را اخراج خواهد کرد. این لایحه با وجود مخالفت رئیس جمهور روحانی اما با تأیید رهبر ایران آیت الله خامنه ای به تصویب رسید. ایران اسرائیل را مسئول قتل فخری زاده معرفی کرد. برخی نیز معتقد بودند که ایالات متحده نیز در این ماجرا دخیل بوده است. آیت الله خامنه ای گفت که روابط ایالات متحده و ایران در دوران ریاست جمهوری جدید، جو بایدن همچنان دارای تنش خواهد بود.
#مذاکره هسته ای
یک روز پس از اعلام راه‌اندازی دوباره «مرکز مونتاژ سانتریفیوژهای پیشرفته» نطنز، دولت ایران تأیید کرد که «حادثه‌ای در بخشی از شبکه توزیع برق تأسیسات غنی‌سازی نطنز» رخ داده‌است. روز ۱۲ تیرماه سال ۱۳۹۹ نیز در تأسیسات نطنز وقوع یک انفجار به تخریب گسترده «مرکز مونتاژ سانتریفیوژ ایران» منجر شد. آمریکا این اقدام ایران را تحریک‌آمیز خواند اما در عین حال اعلام کرد که به دیپلماسی با ایران ادامه می‌دهد. جن ساکی سخنگوی کاخ سفید ابراز امیدواری کرد که ۶ کشور مذاکره کننده با ایران در «رد تصمیم تهران در خصوص افزایش سطح غنی‌سازی» با یکدیگر متحد باشند.
یک مقام ارشد آمریکایی گفت که در صورت عدم حل اختلافات در مورد توافق در آینده نزدیک ، ایالات متحده ممکن است نیاز به تجدید نظر در رویکرد خود با ایران داشته باشد.
با تشدید شدن کم آبی در استان خوزستان و اعتراض مردم برای رسیدگی مسئولین به این امر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا با حمایت از آشوب و ناآرامی در استان خوزستان، گفت: مردم ایران حق دارند نارضایتی خود را بیان کنند و دولت خود را مسئول بدانند اما ما گزارش های آزاردهنده ای را دیده ایم مبنی بر شلیک نیروهای امنیتی به معترضان که منجر به مرگ چندین نفر شده است. ما استفاده از خشونت علیه معترضان مسالمت آمیز را محکوم می کنیم. ما از حقوق مردم ایران برای تجمع مسالمت آمیز و بیان عقیده شان بدون ترس از خشونت و بازداشت توسط نیروهای امنیتی، حمایت می کنیم. ما همچنین گزارش های مربوط به کاهش سرعت اینترنت در منطقه را زیر نظر داریم. ما از دولت ایران می خواهیم که به شهروندانش اجازه دهد تا از حق آزادی بیان خود بهره مند شوند و آزادانه به اطلاعات از جمله از طریق اینترنت دسترسی پیدا کنند.