اصلاح سیستم مالیاتی یکی از الزامات اقتصاد ایران هست. عدم اصلاح این معضل اقتصادی، منجر به عدم وصول درست و به اندازه‌ی مالیات از صاحبان درآمد میشه. به عنوان مثال، حدود ۹ سال پیش که در شرکتی کارشناس بودم، میزان مالیاتی که از درآمد من در یک سال کسر شده بود، با مالیات داده شده توسط یکی از دوستان بازاریِ فعال در فروش آهن آلات، تقریبا برابر بود. به عبارت ساده‌تر، کسی که درآمد سالیانه‌اش بیش از ده برابر من بود، به اندازه‌ی من مالیات پرداخت میکرد.
سیستم پرداخت مالیات درآمد در آمریکا، بسیار با ایران متفاوته. محاسبه‌ی مالیات در اینجا دو مرحله داره. در مرحله‌ی اول، از درآمد ماهیانه دو نوع مالیات کسر میشه: مالیات ایالتی و مالیات فدرال.
در مرحله‌ی دوم که مربوط به پایان سال هست، همه می‌بایست فرم های خود اظهاری مالیات رو پر کنند. این فرم‌ها نشون میده که مالیات پرداخت شده در طول سال به اندازه‌ی کافی بوده یا نه. مثلا فرض کنید من در طول سال ۲۰۰۰ دلار مالیات درآمد پرداخت کرده باشم و اعلام کنم که ۵۰۰ دلارش زیاد بوده. اگر فرم‌ها رو درست پر کرده باشم، دولت ضمن اعتماد به من، اون ۵۰۰ دلار رو برمیگردونه.
نکته‌ی جالب اینه که یه حداقل حقوق برای افراد و خانواده‌ها در نظر گرفته میشه و اگر درآمد سالیانه‌ی خانواده‌ای کمتر از اون حداقل باشه، اون مقدار از طرف دولت به خانواده پرداخت میشه. مثلا فرض کنید حداقل درآمد سالیانه‌ی یه خانواده‌ی سه نفره می‌بایست حدود ۲۸ هزار دلار باشه. اگر درآمد چنین خانواده‌ای ۲۰ هزار دلار بوده و ۲ هزار دلار در سال مالیات پرداخت کرده باشند، دولت در انتهای سال، ۱۰ هزار دلار بهشون برمیگردونه!
(توضیح تکمیلی: اینجا چند تا خانواده رو می‌شناسم که این مبالغ رو گرفتند. خانواده‌هایی که درآمدشان کم هست، هر سال منتظر تکس ریترن می‌مونند که پول خوبی دست‌شون رو بگیره. البته اون حداقل درآمد ممکنه ایالت به ایالت فرق کنه. این قانون برای آمریکایی‌هاست و شامل ما نمیشه. البته اگر ما هم ۵ سال بمونیم و فرم تکس رو هر سال پر کنیم، از سال ششم مشمول این قانون میشیم.)
به عبارت ساده تر، سیستم پرداخت مالیات به گونه‌ای طراحی شده که شکاف بین فقیر و غنی رو کم کنه. یعنی از محل مالیات افراد ثروتمندتر، زندگی افراد کم برخوردار تامین میشه. یه سوال چند وقته ذهن منو درگیر کرده: افرادی که ماشین‌های چند میلیاردی سوار میشن و در خیابون‌های شمال تهران به صورت زنجیره‌ای حرکت می‌کنند، در کل عمرشون چقدر مالیات پرداخت کردن؟؟!
در مورد سیستم پرداخت مالیات در آمریکا نکات جالب دیگه‌ای هم هست که در آینده می‌نویسم.