اواسط آگوست گذشته، وقتی که دولت تحت حمایت آمریکا در افغانستان با حمله و پیشروی سریع‌ طالبان سرنگون شد، جو بایدن به سرعت با یک انتخاب مواجه شد. آیا واشنگتن باید با حاکمان جدید افغانستان همکاری کند یا از به رسمیت‌شناختن آنها خودداری کند اما به دنبال فرصت‌هایی برای همکاری با طالبان باشد یا خیر؟ یا اینکه آمریکا باید با اعمال فشارهای سیاسی و اقتصادی سعی کند کنترل طالبان بر افغانستان را تضعیف کند؟

حالا بیش از چهار ماه از به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان می‌گذرد و دولت بایدن تقریبا یک خط میانه را در بین این دو انتخاب در پیش گرفته است.

اگرچه در تابستان سال جاری تاکنون مقامات آمریکایی دیدارهایی با مقامات طالبان داشته‌اند و همچنان مسیر معامله با طالبان را باز گذاشته‌اند اما کاخ سفید سعی دارد با استفاده از ابزارهای اقتصادی نظیر تحریم‌ها رفتار دولت طالبان را تغییر دهد. واشنگتن همچنان مصمم است که طالبان باید یک دولت فراگیر تشکیل دهد، به زنان و دختران اجازه تحصیل بدهد، از سرکوب مخالفان سابق خود دست بردارد و نقش حقوق بشر در افغانستان را متوقف کند. به دیگر سخن، واشنگتن به طالبان می‌گوید: اگر از دنیا انتظار احترام دارید و می‌خواهید دنیا شما را به رسمیت بشناسد، ابتدا باید به دنیا ثابت کنید که ارزشش را دارید.

اما به نظر می‌رسد که هیچ‌کدام از فشارهای اقتصادی تاکنون نتوانسته تغییری در رفتار دولت طالبان ایجاد کند. هسته مرکزی طالبان هنوز هم خود را یک جنبش مبارزه‌طلب می‌داند نه گروهی مقام دولتی که به دنبال ارایه خدمات اجتماعی و اقتصادی به مردم هستند. از دیدگاه فرماندهان‌ سرسخت طالبان و سربازان پیاده‌ای که تمام عمرشان را صرف مبارزه با سربازان آمریکایی و دولت‌های مختلف در کابل کرده‌اند، برنده جنگ می‌تواند غنایم را بردارد و جهان هیچ حقی ندارد به طالبان توصیه کند که چطور باید رفتار کند و چطور باید کشور را اداره کند. طالبان ممکن است برخی رفتارهایش در قبال زنان را تغییر دهد و برخی اقدامات درست را به کار ببندد اما هر اقدامی که انسجام داخلی طالبان را به خطر بیندازد تا اطلاع ثانوی در افغانستان ممنون خواهد بود و پذیرفتن ارزش‌های لیبرال مسلما انسجام داخلی طالبان را به خطر خواهد انداخت. آمریکا اما همچنان روی خواسته‌های خود اصرار می‌کند.

حتی زمانی که مشروط کرد بازشدن کانال‌های بانکی به سر خم کردن طالبان در قبال خواسته‌های واشنگتن می‌تواند بحران‌های عمیق انسانی در افغانستان ایجاد کند. به گفته مارتین گریفین، رییس بخش عملیات‌های بشردوستانه سازمان ملل، این امکان وجود دارد که افغانستان تا اواسط سال آینده میلادی با فقر سراسری روبرو شود. پروژه‌های صندوق بین‌المللی پول در افغانستان متوقف شده است و این کشور ۳۰ درصد از تولید ناخالص ملی‌اش را از دست داده است. بیش از ۸ میلیون افغان به واسطه متوقف شدن کمک‌ها و حمایت‌های بین‌المللی و همچنین خشکسالی و نابودی مزارع، در معرض سوء تغذیه قرار گرفته‌اند.

نظام بهداشت این کشور در وضعیت بسیار بحرانی قرار دارد و اگر کمک‌های مالی به موقع نرسند، امکان فروپاشی آن وجود دارد. پل اشپیگل، یکی از مقامات سازمان بهداشت جهانی پس از سفر ۵ هفته‌ای خود به افغانستان گفت: «بیشتر بخش‌های نظام بهداشت افغانستان دچار فروپاشی شده است.»

ایالات متحده با اعطای معافیت‌های بشردوستانه در خصوص تحریم‌های کنونی علیه طالبان و حمایت از تزریق ۲۸۰ میلیون دلار از بودجه بانک جهانی به برنامه جهانی غذا و آژانس کودکان سازمان ملل، سعی در اصلاح این مسائل داشته است. آخر هفته گذشته، واشنگتن از ایجاد یک صندوق امانی توسط سازمان همکاری اسلامی حمایت کرد که به‌طور خاص برای کاهش سرعت نزولی افغانستان طراحی شده است.

ایالات متحده همچنین ۴۷۴ میلیون دلار کمک بشردوستانه بدون محدودیت را در سال جاری مجاز کرده است و در مشهودترین نشانه از تغییر رویکرد آمریکا، وزارت خزانه‌داری ایالات متحده تعریف کمک‌های بشردوستانه را کمی سهل و جامع کرده تا به سازمان‌های امدادی اجازه دهد حقوق معلمان افغان را پرداخت کنند.

با این حال کمک‌های بیشتر همچنان منوط به این است که رهبری طالبان بیدارشده و روندی دمکراتیک‌تر در اداره کشور در پیش بگیرد. هنوز حدود ۹ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار از منابع ارزی افغانستان در بانک‌های آمریکا بلوکه‌شده باقی مانده و حدود ۸۰ درصد مبلغ یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار موجودی صندوق امانی بانک جهانی که به ساخت‌وساز در افغانستان اختصاص یافته بود، مسدودشده باقی مانده است.

افغانستان دیگر نمی‌تواند به حامیان مالی خارجی‌اش برای تامین بودجه این کشور وابسته باشد. (حدود ۸۰ درصد هزینه‌های عمومی خدماتی در افغانستان از کمک‌های خارجی تامین می‌شود) هیچ کشوری در غرب یافت نمی‌شود که از مالیات‌دهنده‌های خود بخواهد به دولت تحت کنترل طالبان کمک مالی بکنند.

البته ایالات متحده آمریکا نیاز ندارد که پول بیشتری در قلک افغانستان بیندازد. تنها کافی است پولی که متعلق به خود افغانستان است را بیشتر در دسترس قرار دهد تا نظام بانکی افغانستان دچار فروپاشی نشود و سازمان‌های بشردوستانه و نهادهای بین‌المللی بتوانند از این مبالغ برای پرداخت حقوق کارمندان و پزشکان استفاده کرده و ادامه کار بیمارستان را تضمین و اطمینان حاصل کنند که مردم افغانستان می‌توانند زمستان را در سلامت کامل سپری کنند. این امر مستلزم اقدامات ملموس‌تری از سوی ایالات متحده است، از جمله انتشار ضمانت‌های کتبی واضح و شفاف به موسسات مالی مبنی بر اینکه آنها به دلیل مشارکت در فعالیت‌های بشردوستانه مشروع مجازات نخواهند شد.

اما شاید کسی بپرسد اساسا چرا آمریکا اصلا باید به بحران افغانستان اهمیت دهد؟ سوال خوب و منصفانه‌ای است. بسیاری از سیاست‌گذاران ایالات متحده آمریکا می‌خواهند تجربه ناموفق ۲۰ساله ملت‌سازی را فراموش کنند. با توجه به تلفاتی که ایالات متحده متحمل شد، هزینه‌های مالی شدید مرتبط با طولانی‌ترین جنگ امریکا و عدم پاسخگویی که در رهبری ارشد نظامی ایالات متحده وجود داشت و عدم قضاوت صحیح، این ساده‌ترین کاری است که می‌توان انجام داد. اما دولت بایدن باید از خود بپرسد که آیا استراتژی فعلی به هدف اصلی سیاست ایالات متحده آمریکا در افغانستان، یعنی همان خنثی کردن هرگونه تهدید تروریستی، آسیب می‌زند یا به آن کمک می‌کند.

اگر واشنگتن همزمان از دسترسی افغانستان به دارایی‌هایش جلوگیری کند، آیا طالبان کم و بیش تمایلی به همکاری با ایالات متحده در زمینه مبارزه با تروریسم خواهند داشت؟ ایالات متحده به لطف توانایی‌های نظامی خود، برای عملیات‌های موفق ضدتروریسم به کمک طالبان نیازی ندارد. اما مطمئنا به‌کارگیری یک دولت محلی در این تلاش ضرری هم ندارد. در مورد افغانستان، حکومت محلی طالبان است چه ایالات متحده بخواهد و چه نخواهد.

مقامات آمریکایی به جای منزوی کردن دایمی دولت طالبان، باید در گفت‌وگوهای خود با وزرای طالبان صریح باشند، تمایل به کمک به افغانستان نشان دهند و در مقابل انتظار کمک در برابر گروه‌های تروریستی مانند داعش و القاعده را از نیروهای طالبان مطرح کنند.