با توجه به خوش‌بین نبودن چین و آمریکا به موفقیت نشست مجازی اخیر بین جو بایدن و شی جین پینگ، جای تعجب نیست اگر در این دیدار سه و نیم ساعته دستاوردهای کمی حاصل شده باشد.

در این نشست مجازی، هیچ توافقی حاصل نشد. در واقع، حتی برخی از موضوعاتی هم که احتمال می‌رفت به آن‌ها اشاره شود، از جمله دعوت شی جین پینگ از بایدن برای حضور در مراسم افتتاحیه بازی‌های المپیک زمستانی ۲۰۲۲ نیز مطرح نشد.

پوشش‌های مطبوعاتی نشست نشان می‌دهد بیشتر بحث‌ها حول محور تایوان بوده است. طرف چینی هشدار داد تایوان برای کسب استقلال (عمدتاً با امتناع از پذیرش خواسته‌های چین) فشار می‌آورد و ایالات متحده با حمایت از آن‌ها خود را در خطر درگیری احتمالی با چین قرار می‌دهد. طرف آمریکایی نیز مخالفت دیرینه خود با تغییرات یکجانبه در وضعیت امنیتی تنگه تایوان را تکرار کرد.

هر دو طرف به دنبال این بودند که روابط خود را طوری نشان دهند که در آن، تنش‌ها در حال کاهش است. همچنانکه در اغلب گزارش‌های مختلف خبری نیز ذکر شد که شی از بایدن به عنوان “دوست قدیمی خود” یاد کرده است. اما با این وجود، در مورد مسائل تجاری، حقوق بشر و همچنین تایوان، هیچ نشانه‌ای دال بر ایجاد نوعی سازش یا حتی همگرایی از این نشست به دست نیامده است.

توانایی‌های نظامی رو به رشد چین، از جمله آزمایش اخیر تسلیحات مافوق صوت نیز، ظاهراً در این نشست مورد توجه قرار نگرفت. تغییرات آب و هوایی نیز اگرچه مورد بحث قرار گرفته است، اما هیچ اشاره ای به توافق صورت گرفته میان جان کری و شی ژنهوا فرستاده ویژه چین به نشست اقلیمی سازمان ملل در گلاسکو، برای همکاری در زمینه کاهش انتشار گازهای گلخانه ای نشد. همچنین هیچ پیشرفتی در تعیین منشاء ویروس COVID-19 که جهان را در معرض نابودی قرار داده است، حاصل نشد.

در نهایت، به نظر می‌رسد نشست مجازی بدترین شکل اجلاس است: چرا که جلسه ای صرفاً برای انجام یک ملاقات معمولی است. از آنجایی هم که دو طرف به راحتی فهرستی از شکایات خود از طرف مقابل را ارائه می‌کنند، در بلندمدت می‌تواند واگرایی میان پکن و واشنگتن را عمیق تر کند.

اما آنچه مهم است اینکه دو طرف چه سیاست هایی را تا سال ۲۰۲۲ دنبال خواهند کرد؟ هم برای بایدن و هم برای شی جین پینگ، سال آینده سالی پر از چالش‌های سیاسی سخت خواهد بود.

برای بایدن، چالش اصلی این است که با نزدیک شدن به انتخابات میان دوره ای، تا آنجا که ممکن است به وضعیت نابسامان داخلی آمریکا سروسامان بدهد. با افزایش تورم، که با اختلالات زنجیره تامین و افزایش قیمت انرژی تشدید شده است، بایدن برای حفظ تسلط حزبش بر هر دو مجلس کنگره با چالش‌های مهمی مواجه است.

برای شی جین پینگ، مسیر پیش رو آسان تر به نظر می‌رسد، به خصوص که موقعیت او در حزب کمونیست چین اخیراً تثبیت شده است. با این وجود، شی برای حفظ سمت خود به عنوان دبیر کل حزب کمونیست چین در کنگره آتی بیستم حزب، باید معاملات سیاسی مختلفی را انجام دهد. این وضعیت با نابسامانی اقتصادی داخلی (از جمله حباب در حال انفجار املاک) و همچنین کمبود انرژی و تهدید مجدد گسترش کرونا در چین پیچیده تر خواهد شد.

از قضا، بایدن ممکن است با برگزاری این نشست مجازی دست برتر شی را تقویت هم کرده باشد. بایدن با درخواست از چین برای برگزاری نشست، نقش درخواست کننده را بر عهده گرفت و به شی اجازه داد تا به عنوان بازیگر قویتر عمل کند. شی می‌تواند استدلال کند که این ایالات متحده بود که دست خود برای آشتی را به سوی چین دراز کرده است.

در میان همه این چالش‌ها، نه ایالات متحده و نه جمهوری خلق چین لزوماً خواهان رویارویی نظامی نیستند، اما هر دو طرف به وضوح در دفاع از آنچه طرفین به عنوان «منافع اصلی» خود می‌دانند، مصمم هستند. روابط رو به افول سال‌های گذشته، بویژه تنش‌های اقتصادی میان چین و آمریکا، باعث شده است تا امیدها برای بهبود روابط دو کشور کاهش یابد.

انتظار می‌رفت که این نشست بتواند جلوی این کاهش روابط را بگیرد. با این حال، شواهد کمی وجود دارد که نشان دهد در مورد هر یک از موضوعات کلیدی اتفاق نظری وجود داشته است. در مجموع چشم انداز روابط دو کشور در سال ۲۰۲۲ خوش بینانه به نظر نمی‌رسد.