اعتراضات اخیر جنبش جان سیاهپوستان مهم است در تاریخ ششم ژوئن به اوج خود رسید؛ زمانی که نیم میلیون نفر در پانصد نقطه از سرتاسر آمریکا گرد هم آمدند. در طول اعتراضات که تا به حال بیش از یک ماه از آغاز آن گذشته، ششم ژوئن روز منحصر به فردی بود.

چهار نظرسنجی که اخیرا انجام شده – ازجمله نظرسنجی که همین هفته توسط Civis Analytic, موسسه ی علوم آماری که با شرکت ها و کمپین های دموکراتیک همکاری دارد منتشر شده- نشان می دهد بین پانزده تا بیست و شش میلیون نفر در سرتاسر ایالات متحده در تظاهرات مربوط به مرگ جرج فلوید و سایر سیاهپوستان کشته شده در هفته های اخیر شرکت کرده اند.

طبق مصاحبات انجام شده با دانشجویان و متخصصین شمارش جمعیت (سرشماری)، اطلاعات آماری به دست آمده از اعتراضات اخیر حاکی از آن است که این اعتراضات، جنبش جان سیاهپوستان مهم است را به گسترده ترین جنبش در تاریخ ایالات متحده تبدیل کرده است.

عصر و شامگاه پنجشنبه به وقت محلی، مردم شهر لویی‌ویل ایالت کنتاکی و دیگر شهرهای آمریکا بار دیگر در اعتراض به حکم اخیر دادگاهی در این کشور به خیابان‌ها آمدند.

به نوشته روزنامه «گاردین»، در دومین شب از این دور جدید اعتراضات، شهروندان بار دیگر صدور حکم تبرئه برای چند مأمور پلیس که زنی سیاه‌پوست را با چندین شلیک گلوله به قتل رسانده بودند، محکوم کردند.

در اعتراضات پنجشنبه شهر لویی‌ویل، «آتیکا اسکات» نماینده سیاه‌پوست ایالت کنتاکی به همراه چندین شهروند دیگر توسط نیروهای پلیس مورد بازداشت قرار گرفتند.

نیل کارن؛ دانشیار دانشگاه کارولینای شمالی در چاپل هیل که در زمینه ی جنبش های اجتماعی در آمریکا مطالعه می کند می گوید:” من تا به حال هرگز این حجم بالا از گزارش داوطلبانه ی اشخاص مبنی بر حضورشان در جمع اعتراض کنندگان به یک موضوع مشخص را ندیده بودم؛ آن هم در این بازه ی زمانی کوتاه.”

اگرچه این احتمال وجود دارد که تعداد کسانی که ادعا می کنند در این اعتراضات شرکت داشته اند بیشتر از تعداد شرکت کنندگان واقعی باشد، اما حتی اگر نیمی از آنها درست گفته باشند، یعنی هفت میلیون نفر در اعتراضات مذکور شرکت کرده اند. در راهپیمایی زنان در سال ۲۰۱۷ بین سه تا پنج میلیون نفر در یک روز برای شرکت در راهپیمایی به خیابان ها آمدند، در حالی که برای برگزاری این راهپیمایی از مدت ها قبل برنامه ریزی شده بود. در مجموع طبق آمار به دست آمده از نظرسنجی ها، جنبش اخیر جان سیاهپوستان مهم است –که ذاتا و بدون برنامه ریزی معترضینی که طیف گسترده ای از افراد را شامل می شوند دور هم جمع کرده- همه ی اعداد و ارقام پیش از خود را پشت سر گذاشته است.

دوا وودلی؛ دانشیار علوم سیاسی در نیواسکول دراین باره می گوید:” اغراق کردن در ارتباط با گستره ی این جنبش حقیقتا کار دشواری است.” او می گوید:” تعداد افرادی که در راهپیمایی های حمایت از حقوق بشر که در دهه ی ۱۹۶۰ برگزار می شد شرکت می کردند به طور چشمگیری از شرکت کنندگان در این جنبش کمتر بوده است. در حقیقت اگر تعداد شرکت کنندگان در همه ی تظاهرات هایی که در آن دوران برگزار شده را با هم جمع کنیم، باز هم به صدها هزار نفر می رسیم، نه به میلیون ها نفر.”

اریکا چِنووِت، پروفسور مدرسه ی کندی هاروارد که از گردانندگان کنسرسیوم جمعیت شماری – کنسرسیومی که اطلاعات مربوط به جمعیت شرکت کنندگان در اعتراضات سیاسی را جمع آوری می کند- به شمار می رود در مقاله ای که بر مرور اعتراضات بین المللی منتشرکرده اظهار داشته که حتی آن دسته از اعتراضاتی که برای برکناری سردمداران دولت ها و یا رسیدن به استقلال برگزار می شود معمولا با شرکت  ۵/۳ درصد از جمعیت می تواند به نتیجه ی موفقیت آمیز برسد.

چرا این جنبش متفاوت است؟

شمارش دقیق شرکت کنندگان در تظاهرات ها کار دشواری است و تاکنون به چندین مورد اختلاف نظر مشهور ختم شده است. معمولا رقمی ترکیبی از آمارهای تخمینی به دست آمده توسط برگزارکنندگان، پلیس و گزارشات خبری محلی به عنوان رقم کلی شرکت کنندگان به رسمیت شناخته شده و اعلام می شود.

اما ارقامی که گروه های شمارش جمعیت در ارتباط با شرکت کنندگان این اعتراضات اعلام می کنند خبر از گستره ای خارق العاده دارد. طبق نظر ادوین چو؛ دانشیار دانشگاه ایالت تگزاس و عضو تیم تحقیقاتی کنسرسیوم جمعیت شماری، برای مثال در ششم ژوئن حداقل ۵۰ هزارنفر در فیلادلفیا، ۲۰ هزارنفر در یونیون پارک شیکاگو و حدود ۱۰ هزارنفر در پل گلدن گیت گرد هم آمدند تا در اعتراضات مربوطه شرکت کنند.

بررسی های تایمز نشان می دهد از زمان برپایی نخستین تظاهرات اعتراض آمیز در مینیاپلیس که در بیست و ششم می برگزار شد، بیش از ۴۷۰۰ تظاهرات، یا به عبارتی روزی ۱۴۰ تظاهرات در سرتاسر آمریکا برگزار شده است. شمار شرکت کنندگان در این تظاهرات ها که در حدود ۲۵۰۰ شهر کوچک و بزرگ این کشور برگزار شده، از چند نفر تا ده ها هزار نفر متغیر بوده است.

کنیث اندروز؛ استاد جامعه شناسی دانشگاه کارولینای شمالی در چپل هیل در این باره می گوید:” گستره ی جغرافیایی یک اعتراض از معیارهای مهمی است که در شناسایی عمق و وسعت حمایت از یک جنبش تعیین کننده است.”

یکی از دلایل اینکه این اعتراضات در بسیاری از نقاط ایالات متحده به جریان افتاده، حمایت جنبش های سازمان یافته از جمله جنبش جان سیاهپوستان مهم است از معترضین است. پروفسور وودلی می گوید هرچند این گروه به طور مشخص برگزارکننده و گرداننده ی این تظاهرات ها نیست، اما به تولید محتوا و ابزار مورد نیاز، راهنمایی، خط دادن و ایجاد چارچوب برای فعالیت فعالان تازه وارد می پردازد. در نهایت همان فعالان بازنشردهنده ی این اعتراض با تمام جزئیاتش در فضای مجازی و در معرض طیف گسترده ای از مخاطبین خواهند بود.

جنبش جان سیاهپوستان مهم است از سال ۲۰۱۳ در جریان بوده، اما اخیرا نظرات عموم مردم در مورد این جنبش تغییر چشمگیری کرده و از اعتراضات اخیر آن حمایت گسترده تری شده است. همچنین ممکن است سیل حمایت عمومی از جانب نهادهایی همچون لیگ ملی فوتبال امریکا و انجمن نسکار بسیاری از حامیان این جنبش که غالبا ترجیح میدادند عقب بایستند و نظاره گر باشند را به میدان کشیده باشد.

اینطور به نظر می رسد که اوضاع کشور هم بستر مناسب تری برای اعتراضات شده و از این لحاظ شرایط به نفع معترضین است. مواضع دشمن شادکنی که کابینه ی ترامپ در رابطه با مسائلی از قبیل اسلحه، تغییرات آب و هوایی و مهاجرت گرفته باعث شده اعتراضات در دوران این رئیس جمهور به بیشترین حد خود از زمان جنگ سرد تا به حال برسد.

طبق نظرسنجی که توسط واشنگتن پست و بنیاد خانوادگی قیصر انجام شده، از هر پنج آمریکایی یک نفر مدعی است که از زمان آغاز دوران ریاست جمهوری ترامپ حداقل در یک تجمع اعتراضی شرکت کرده و از این میان نوزده درصد می گویند که این نخستین مشارکت آنها در هرگونه اقدامات اعتراض آمیز بوده است.

معترضان چه کسانی هستند؟

بیش از چهل استان آمریکا –حداقل هزار و سیصد و شست استان- شاهد برگزاری تجمعات اعتراض آمیز بوده اند. برخلاف اعتراضات جنبش جان سیاهپوستان مهم است در گذشته، جمعیت حدود ۹۵ درصد این استان ها را سفیدپوستان تشکیل داده اند و تقریبا بیش از ۷۵ درصد از جمعیت سه چهارم این استان ها از سفیدپوستان تشکیل شده است.

پروفسور داگلاس مک آدام، استاد بازنشسته ی دانشگاه استنفورد که جنبش های اجتماعی را مطالعه می کند می گوید:” اگرچه حمایت فراگیر سفیدپوستان از این جنبش در اوایل دهه ی ۱۹۶۰، نه از لحاظ واقعی بودن و نه از لحاظ چشمگیر بودن قابل انکار نیست، اما تعداد سفیدپوستانی که به طور مستمر در مسیر جنبش فعال بودند و به نوعی درگیر آن بودند در مقابل درصد سفیدپوستانی که در هفته های اخیر در این جنبش نقش آفرینی کرده اند بسیار کم است و در واقع اصلا به حساب نمی آید.”

براساس نظرسنجی انجام شده توسط Civis Analytics اینطور به نظر می رسد که جنبش توانسته معترضان جوان تر و ثروتمندتر را جذب کند. گسترده ترین گروه سنی معترضان متعلق به افراد زیر سی و پنج سال و گسترده ترین گروه از لحاظ درآمد متعلق به افرادی با درآمد بیش از صد و پنجاه هزار دلار در سال بوده است.

نیمی از کسانی که مدعی اند در این اعتراضات حضور داشته اند می گویند این نخستین باری بوده که در نوعی از جنبش و فعالیت اجتماعی یا تظاهرات شرکت کرده اند. اکثر آنها گفته اند در طول یک سال اخیر حداقل تماشاگر یک ویدئو از خشونت پلیس نسبت به معترضان یا جوامع سیاهپوستی بوده اند و از میان این افراد نیمی معتقدند تماشای این ویدئوها باعث شده عزم شان در حمایت از جنبش جان سیاهپوستان مهم است راسخ تر شود.

حالا فعالیت این معترضان، با روزهایی مصادف شده که لحظات سرنوشت سازی را رقم می زنند: مخرب ترین پدیده ی فراگیر کشور در تاریخ معاصر.

دنیل گیلیون؛ استاد دانشگاه پنسیلوانیا که کتب متعددی در زمینه ی اعتراضات و امور سیاسی نوشته می گوید:” حالا که معترضان در خانه هستند و کار زیادی از دست شان برنمی آید، احتمالا جنبه ی دیگری از این جنبش تقویت شده و بیشتر بدان پرداخته می شود که پیش از این هم بسیار مهم بوده و در نقش یک کاتالیزور قدرتمند عمل می کرده است: ویدئو. اگر تماشای ویدئوی جرج فلوید شما را تکان نداده است یعنی شما هیچ چیز در درون خود ندارید، و حالا که افراد فرصت بیشتری برای درگیر شدن در فعالیت های اعتراض آمیز دارند، پرداختن به این ویدئو که نقش کاتالیزور را در این جنبش داشته می تواند بیشتر مورد توجه قرار بگیرد.”

اگر جمعیت قابل توجه شرکت کنندگان در تظاهرات جونتینت (روز آزادی که مصادف است با نوزدهم ژوئن) را کنار بگذاریم، بر اساس نظر کنسرسیوم جمعیت شماری جمعیت معترضان در دو هفته ی اخیر به طرز چشمگیری کاهش یافته است.

اما حجم تغییراتی که در نتیجه ی این اعتراضات و در این مدت زمان کوتاه ایجاد شده بسیار چشمگیر است. شورای شهر مینیاپلیس متعهد شده دپارتمان پلیس این ایالت را منحل (و واکاوی) کند. قانون گزاران نیویورک قانونی را که مربوط به مخفی نگه داشتن سوابق ماموران پلیس بوده، لغو کردند. شهرها و ایالات بسیاری در سرتاسر کشور قوانینی را به منظور ممنوعیت فشار آوردن به گردن متهمین (حالت خفه کردن) وضع کرده اند. قانون گزاران می سی سی پی نیز به تغییر پرچم ایالت شان که علامتی واضح و برجسته از نشان جنگی ایالات موتلفه را در خود داشت، رای دادند.

پروفسور مک آدام می گوید:” حالا تمام جهان حس می کنند این اعتراضات در حال رسیدن به دستاوردهایی است که تعداد کمی از اعتراضات آن را به دست می آورند: آغاز دوره ای مملو از تغییرات سیاسی اجتماعی چشمگیر، مداوم و گسترده. به نظر می رسد ما در حال تجربه ی نقطه ی عطفی در روند تغییرات اجتماعی هستیم که از لحاظ اثرگذاری و ثمردهی کم نظیر است.”