• بازداشتگاه گوانتانامو (به انگلیسی: Guantanamo Bay detention camp) نام زندانی نظامی است واقع در پایگاه نیروی دریایی خلیج گوانتانامو در خلیج گوانتانامو در جنوب شرقی کوبا که در اجاره ارتش آمریکا قرار دارد.
• این پایگاه طبق قرارداد بین آمریکا و کوبا، از سال ۱۹۰۳ در اجاره نیروی دریایی آمریکا بوده و اگرچه پس از انقلاب کوبا در دهه ۱۹۵۰، دولت آن کشور خواستار لغو این اجاره نامه شد، اما آمریکا با این درخواست موافقت نکرده و هرساله چک مبلغ اجاره را برای دولت کوبا می‌فرستد و دولت کوبا هم از نقد کردن آن خودداری می‌کند.
• در پی حملات ۱۱ سپتامبر سال ۲۰۰۱ در آمریکا و اعلام دکترین «جنگ با تروریسم»، دولت آمریکا بازداشتگاهی را در این پایگاه ایجاد کرد تا کسانی را که در ارتباط با اقدامات تروریستی در نقاط مختلف جهان بازداشت می‌شوند، در این محل زندانی کند.

زندانیان گوانتانامو از چه کشورهایی هستند؟

از سال ۲۰۰۲ تاکنون مجموعاً ۷۸۰ نفر از ۴۸ کشور در زندان گوانتانامو محبوس بوده اند که از این تعداد تنها ۱۶ نفر به دلیل ارتکاب جرایم جنایی در گوانتانامو زندانی بوده اند.

• از آنجا که آمریکا این افراد را «نظامی دشمن» نمی‌داند، آنان از حقوق اسیران جنگی برخوردار نیستند و از آنجا که نه تابعیت آمریکایی دارند و نه در خاک آمریکا دستگیر یا زندانی شده‌اند، در حوزه قضایی ایالات متحده قرار ندارند و مشمول حقوق بازداشت شدگان در قوانین آن کشور، مانند ایراد رسمی اتهام، دسترسی به وکیل مدافع در مراحل بازجویی و حق محاکمه سریع و عادلانه نشده‌اند.

بیشترین ملیت های بازداشت شده در این زندان:

• ۲۱۹ افغانستانی
• ۱۳۴ عربستانی
• ۱۱۵ یمنی
• ۲۳ الجزایری
• ۲۲ چینی
• و همیچنین ۲ ایرانی

روند تصمیم برای تعطیلی زندان گوانتانامو در ۲۰ سال گذشته چگونه طی شده است؟

وجود و عملکرد این زندان همواره از سوی نهادهای حقوق بشری با انتقادات شدیدی مواجه بوده و یکی از وعده های باراک اوباما در جریان مبارزات انتخاباتی، تعطیلی این زندان بوده اما این زندان تاکنون تعطیل نشده است.

• جرج بوش پسر (۲۰۰۱-۲۰۰۹): افتتاح زندان
• تعداد زندانیان آزاد یا منتقل شده: ۵۴۰ نفر
• باراک اوباما (۲۰۰۹-۲۰۱۷): در سال ۲۰۰۹ فرمان اجرایی امضا کرد تا این زندان را ظرف یک سال تعطیل کند اما زندان گوانتانامو تعطیل نشد.
• تعداد زندانیان آزاد یا منتقل شده: ۱۹۷ نفر
• دونالد ترامپ (۲۰۱۷-۲۰۲۱): قول داد زندان گوانتانامو را باز نگه می دارد و یک فرمان اجرایی برای لغو فرمان اجرایی اوباما امضا کرد.
• تعداد زندانیان آزاد یا منتقل شده: ۱ نفر
• جو بایدن(۲۰۲۱- حال حاضر): در تلاش است تا مانند اوباما زندان گوانتانامو را تعطیل کند.

تعداد زندانیان آزاد یا منتقل شده: تا الان ۱ نفر

چه اتفاقی برای ۷۸۰ زندانی گوانتانامو افتاد؟

• تاکنون ۷۳۲ زندانی محبوس در گوانتانامو به زندان های کشور خود یا سایر کشور ها منتقل شدند؛ ۳۹ نفر همچنان در زندان گوانتانامو به سر می برند و ۹ نفر نیز در این زندان جان خود را از دست داده اند.
• ۵۲۲ زندانی به کشور های خاورمیانه انتقال یافته اند که افغانستان با ۲۰۳ و عربستان با ۱۴۰ انتقالی بیشترین سهم را دارند.