موسسه ی مطالعات واشنگتن برای خاورمیانه
۲۶ خرداد ۱۳۹۹بنیاد ملی دموکراسی آمریکا
۲۶ خرداد ۱۳۹۹اندیشکده رند از جنگ جهانی دوم جان گرفت. مؤسس این اندیشکده یک ژنرال ۵ ستاره نیروی هوایی به نام «هنری آرنولد» ملقب به «هپ» میباشد. وی به این نتیجه رسید که آمریکا به یک تیم از افراد هوشمند و نابغه نیاز دارد تا تکنولوژی کشور را جلوتر از دیگر کشورهای جهان نگه دارد. او در سال ۱۹۴۶، گروه کوچکی از دانشمندان و ۱۰ میلیون دلار بودجه گردآوری کرد و اندیشکده رند (به معنای تحقیق و توسعه) را راهاندازی نمود. او حتی «دونالد داگلاس» یکی از دوستان خانوادگی بانفوذش را متقاعد ساخت که این پروژه را در کارخانهاش در سانتا مونیکا مستقر سازد. در حال حاضر هیچ اطلاعات خاصی در مورد این اندیشکده وجود ندارد. با این حال این اندیشکده با وجود اینکه چند اسپانسر مالی دارد، تک ملیتی است و تنها در مواردی خاص با دیگر کشورها همکاری میکند. این اندیشکده تا سال ۱۹۷۰ تنها در زمینهی نظامی فعالیت میکرد اما در سالهای اخیر وارد زمینههای بسیار گستردهتری شده است.
ساختار و کارکنان:
اندیشکده رند در واقع یک انجمن فکر و ایده است و بر اساس مدارک رسمی رند ۱۸۵۰ نفر کارمند دارد و به جز آمریکا در سه کشور دیگر (انگلیس، بلژیک و استرالیا) نمایندگی دارد. هدف اصلی از وجود این اندیشکده نگاهی بلند مدت به تسلیحات و ساختار نظامی آمریکا است. با این حال مسائل دیگری نیز در این میان وجود دارند. بودجه و ساختار مالی این اندیشکده به حدی سنگین و وسیع است که عنوان شده است بیش از ۳۰ درصد از تمام درآمدهای غیر سیستماتیک دولت آمریکا و انگلیس در این اندیشکده جمع میشوند. با وجود نامها و اسامی موجود در اینترنت اندیشکده رند رئیس و سرپرست مشخصی ندارد و حداقل شامل ۱۰ قسمت اصلی در ساختار و برنامهریزی خود میشود و در حال حاضر تشکیلات خاص و گستردهای در زمینه توسعه تسلیحات هوایی، امنیتی و تکنولوژی دارد.
شعاری که «اندیشکده رند» بدان اشاره می کند این است که« ما بر این باوریم افراد باید تصمیم بهتری بگیرند، زمانیکه با واقعیات روبرو میشوند» پس بدین ترتیب میتوان گفت آنچه توسط این اندیشکده منتشر میشود، میتواند مبنای قضاوت و یا حداقل بحث باشد که دلیل بسیار مهم این امر هم وابستگی «رند» به نهادهای حاکمیتی ایالات متحده آمریکاست.
این اندیشکده همچنین یکی از مهمترین اسپانسرهای مالی دنیا در زمینهی توسعهی ساختارها و سیستمهای جدید ژنتیکی است و به نظر میرسد مسئول توسعهی تعدادی از واکسنهای مهم دنیا بوده است. این اندیشکده علاوه بر اینها، در زمینه سیستمهای فضایی نیز فعال است و در سال ۲۰۰۶ مقادیر زیادی وام غیر دولتی به چندین شرکت فعال در زمینه سیستمهای فضایی ارائه داد که یکی از کمپانیها اسپیس ایکس بود.
دستاوردها:
بررسیهای دقیق نشان میدهند که پس از آزمایش بمب اتمی تمام پروژهها و آزمایشات نوین ارتش آمریکا تحت نظر این اندیشکده انجام میشدند. آزمایش اولین بمب هیدروژنی، ساخت اولین کامپیوتر، توسعه راکتورهای نوین اتمی، سوختگیری هوایی، توسعه جتهای جنگنده، نظامیسازی فضا، ارسال انسان به ماه، توسعه و ساخت شاتل فضایی و … همگی تحت نظر این اندیشکده انجام شدهاند. در واقع به نظر میرسد حتی شرکتهای بسیار عظیمی مانند لاکهید مارتین نیز در واقع از زیر مجموعههای اندیشکده رند هستند. نام این اندیشکده تا پیش از انتشار هزاران صفحه از مدارک لورفته توسط اسنودن برای بیشتر افراد ناشناخته بود، اما بررسیها نشان میدهند که این اندیشکده یکی از مهمترین و زیرساختیترین شرکتهای دنیاست که درصد بسیار مهمی از ثروت و علم را در اختیار دارد.
اشخاص مهم اندیشکده:
اندیشکده رند برای مدتهای طولانی است که میزبان بزرگترین مغزهای تاریخ بشر بوده است. جان فومن نیومن، جان نش، رابرت اومان، بری بوهم، برنارد بوردی، ریچارد فاینمن و … تنها تعدادی از این افراد بودهاند. تا به امروز بیش از ۳۰ نفر برندگان جایزهی نوبل فیزیک و اقتصاد با این اندیشکده همکاری طولانی مدت داشتهاند. یکی از عجیبترین مسائل در رابطه با این اندیشکده، مسئلهی عدم مشخص بودن بودجه، ساختار دقیق و حتی وظایف آن است. در تمام مطالب مربوط به اندیشکده رند از این مجموعه به عنوان یک ساختار پیشرفته فکری و ایده پرداز یاد شده است، اما به نظر میرسد که وظیفهی این اندیشکده بسیار بیشتر از این مسائل است. در سال ۱۹۵۵ کتابی از این اندیشکده به چاپ رسید که در آن هزاران عدد قرار داشت، این کتاب مجموعهای از اعداد تصادفی است که در علم احتمالات مورد استفاده قرار میگیرد و در کنار اینها همچنین بسیاری از ژورنالهای علمی در واقع زیر مجموعه این اندیشکده هستند. در سال ۲۰۱۱ مشخص شد که این اندیشکده یکی از مهمترین شرکتها در توسعه سیستمهای راداری کوچک بوده است، این مجموعه با همکاری با لاکهید مارتین به توسعهی رادارهای آرایه فازی نوینی پرداختند که درنهایت یکی از همین دستاوردها در جنگندهی اف-۲۲ بکار رفت.
ماهواره جاسوسی اندیشکده رند، ستون فقرات اطلاعاتی آمریکا:
اتحاد جماهیر شوروی حق داشت از بابت اندیشکده رند نگران باشد. در سال ۱۹۵۷، نیروی هوایی آمریکا این اندیشکده را استخدام کرد تا ماهوارههای جاسوسی خلق نماید. در عرض دو سال، کورنا (یک سیستم مخفی با هدف ارسال ماهوارههای حامل دوربین که پشت موشکها نصب میشدند به مدار زمین) ساخته شد. اگرچه این ایده نبوغآمیز بود، اما طراحی آن مشکلاتی داشت. پیش از آن که این سیستم بتواند در نهایت در سال ۱۹۶۹ از زمین بلند شود، ۱۳ بار با شکست روبرو شد. با این حال، زمانی که سرانجام به ثمر نشست، نتایجی خارقالعاده و بینظیر به همراه داشت. ماهواره کورنا با حجم زیادی از فیلم از شوروی بازگشت که بیشتر از مقداری بود که هواپیماهای جاسوسی در طول چهار سال گذشته توانسته بودند، گردآوری کنند. کورنا به مدت یک دهه تبدیل به ستون فقرات اطلاعاتی امریکا در مورد اتحاد جماهیر شوروی شد. پژوهشگران، راهپیمایی سربازان در طول مرز روسیه با چین را به نظاره نشستند و در مورد شهرهایی جاسوسی کردند که پیش از این هرگز ندیده بودند.
اندیشکده رند جایگاه خود را به عنوان تثبیتکننده سیاستهای آمریکا، محکم کرد:
در اوایل دهه ۶۰ میلادی، اندیشکده رند جایگاه خود را به عنوان تثبیتکننده سیاستهای آمریکا، محکم کرده بود. این اندیشکده که کار خود را با تحقیق در مورد علم موشکی آغاز کرده بود، تبدیل به مرکز استراتژی هستهای کشور شد. «جان ویلیامز»، یکی از نابغههای عالیرتبه اندیشکده رند، تئوری بازی را برای پیشبینی چگونگی اقدامات احتمالی زیرکانه شوروی در طول جنگ، ابداع کرد. این تئوری کاملاً برای اندیشکده رند مناسب بود، چرا که اندیشکده رند سازمانی بود که به شکل مداوم در پی تحمیل واقعیتهای عینی بر یک جهان غیرمنطقی بود.
موسسه مطالعات رند به گونه ای غیرمستقیم به وزارت دفاع آمریکا وابسته می باشد. این موسسه به اجرای پروژه هایی مبادرت می نماید که عمدتا ماهیت راهبردی و امنیتی دارد. برخی از تحلیلگران ایرانی از جمله شهرام چوبین و شیرین هانتر نیز با موسسه مطالعات رند همکاری های تحقیقاتی را به انجام رسانده اند. اگرچه موسسه مطالعات رند وابسته به وزارت دفاع آمریکا می باشد، اما رویکرد این موسسه در مقایسه با سایر مراکز تحقیقاتی امنیت محور، ماهیت معتدل تری دارد.
برخی از مطالعات موسسه رند مربوط به فعالیت های هسته ای ایران می باشد. برخی دیگر، بیانگر فرایند همکاری های ایران در حوزه سیاست بین الملل و مراکز پژوهش راهبردی بوده است. موضوعاتی همانند انرژی، اقتصاد جهانی، هسته ای شدن، امنیت خاورمیانه را می توان در زمره دغدغه های راهبردی موسسه مطالعات رند دانست.
سیستم تخریب امن:
«آلبرت والستتر»، یکی دیگر از ریاضیدانان نابغه موسسه، مفهوم «تخریب امن» را ابداع نمود که چندین بار جهان را از آتشسوزیها و حملات هستهای نجات داد. این نظریه مستلزم وجود مجموعهای از ایستهای بازرسی برای بمبافکنهای مسلح به تسلیحات هستهای بود. اگر یکی از خلبانان بمبافکنها موفق به دریافت تأییدیه در هر یک از ایستگاههای بازرسی نمیشد، باید مأموریتش را رها میساخت و هواپیما را بازمیگرداند. یک بار در سال ۱۹۷۹، اشتباهی که یک اپراتور تلفن مرتکب شد، منجر به انتقال این خبر گشت که ایالات متحده تحت حمله هستهای از جانب مسکو قرار گرفته است. ده جنگنده از سه پایگاه مختلف، نیروی هوایی را به موشکهای هستهای مسلح ساختند. اما در آخر، به لطف سیستم تخریب امن ابداع شده توسط «والستتر»، هیچ از آنها سلاحهایشان را به کار نگرفتند.
سازماندهی مجدد پنتاگون با استخدام محققان جوان اندیشکده رند:
دامنه نفوذ اندیشکده رند با گذشت سالها، مشهودتر شد. در دهه ۶۰ میلادی، «رابرت مکنامارا» وزیر دفاع، جمعی از محققان جوان این موسسه (ملقب به «بچه جادوگرها») را استخدام کرد تا پنتاگون را مجدداً سازماندهی کند. اما شاید نکتهای که بیش از همه شهرت اندیشکده رند در وجهه عمومی را تثبیت ساخت، پخش فیلم «دکتر استرنجلاو یا: چگونه یاد گرفتم نگرانی را کنار گذاشته و به بمب عشق بورزم» به کارگردانی «استنلی کوبریک» در سال ۱۹۶۴ بود. شخصیت اصلی فیلم، یک دانشمند دیوانه نازی، از «هرمن کان»، دانشمند عجیب و غریب اندیشکده رند الهام گرفته بود. «کان» که یک استراتژیست نظامی بود، استدلال کرده بود که اگر مردم به پناهگاهها پناه ببرند و غذا جیرهبندی شود، آمریکا میتواند بهراحتی از یک جنگ تمامعیار با اتحاد جماهیر شوروی جان سالم به در ببرد. اگرچه پرتوها و اشعهها منجر به صدها هزار نقص ژنتیکی میشد، «کان» اصرار داشت که مردم آمریکا میتوانند این مشکلات را تحمل کنند. سناریوهای آخرالزمانی «کان» به اینجا ختم نمیشد. او همچنین در مورد ماشین روز رستاخیز رؤیاپردازی میکرد، دستگاهی که میتوانست تمام حیات بر روی زمین را نابود سازد، و «کوبریک» نیز در فیلم «دکتر استرنجلاو» از همین نظریه استفاده کرده بود. در واقع «کوبریک» چنان از اظهارات و ایدههای «کان» استفاده کرده بود، که این دانشمند تقاضای حق امتیاز کرد. «کان» چنان در این امر پافشاری کرد که «کوبریک» در نهایت ناچار شد به او بگوید، «کارها اینطوری جلو نمیروند هرمن».
موسسه مطالعات رند به گونه ای غیرمستقیم به وزارت دفاع آمریکا وابسته می باشد. این موسسه به اجرای پروژه هایی مبادرت می نماید که عمدتا ماهیت راهبردی و امنیتی دارد. برخی از تحلیلگران ایرانی از جمله شهرام چوبین و شیرین هانتر نیز با موسسه مطالعات رند همکاری های تحقیقاتی را به انجام رسانده اند. اگرچه موسسه مطالعات رند وابسته به وزارت دفاع آمریکا می باشد، اما رویکرد این موسسه در مقایسه با سایر مراکز تحقیقاتی امنیت محور، ماهیت معتدل تری دارد.
برخی از مطالعات موسسه رند مربوط به فعالیت های هسته ای ایران می باشد. برخی دیگر، بیانگر فرایند همکاری های ایران در حوزه سیاست بین الملل و مراکز پژوهش راهبردی بوده است. موضوعاتی همانند انرژی، اقتصاد جهانی، هسته ای شدن، امنیت خاورمیانه را می توان در زمره دغدغه های راهبردی موسسه مطالعات رند دانست.