آیا بایدن برای تعامل با ایران خیلی طولانی منتظر ماند؟
۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۰
معمای ایران در سیاست خارجی بایدن
۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۰
آیا بایدن برای تعامل با ایران خیلی طولانی منتظر ماند؟
۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۰
معمای ایران در سیاست خارجی بایدن
۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۰

توافق ایران شکننده است – آنچه که دولت بایدن می‌تواند انجام دهد

تاریخ انتشار گزارش: ۲۳ فوریه ۲۰۲۱

ویلیام توبی در این مقاله معتقد است: علی رغم مقاومت در برابر فشار حداکثری دولت ترامپ، توافق هسته‌ای ایران (برجام) شکننده است. مهم‌ترین معایب آن چیست؟

  • اکثریت اعضای کنگره با آن مخالف هستند. در سال ۲۰۱۵ میلادی اکثریت هر دو حزب در مجلس کنگره مخالف این توافق بودند. نادیده گرفتن نگرانی‌های کنگره، حمایت از برجام را بیش از پیش تضعیف کرده و اقداماتی را برانگیخته که زمینه تلافی‌جویی ایران را فراهم کرده است.
  • فرض بر این است که ایران نیازی به اعلام کامل و صحیح کلیه مواد و فعالیت‌های هسته‌ای مربوطه ندارد. قبل از توافق‌نامه، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شواهد قابل‌توجهی از به اصطلاح “ابعاد احتمالی نظامی” برنامه هسته‌ای ایران را جمع‌آوری کرده بود. این کاری بود که فقط در تعقیب سلاح هسته‌ای منطقی بود. سوء ظن‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بعداً توسط بایگانی هسته‌ای به سرقت رفته نشان می داد رهبران ارشد ایران برنامه‌ای برای تولید سلاح اتمی و انجام آزمایش اتمی زیرزمینی تصویب کرد. این برنامه ظاهراً در سال ۲۰۰۳ متوقف شد، اما طرح‌ها، مواد و تجهیزات سلاح که جمع کرده بود هرگز اعلام نشده و احتمالاً امروز در ایران باقی‌مانده است. در واقع برجام تلاش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را زیر سؤال برد و به نظر می‌رسد که این توافق از نظر «رویه‌ای» موضوع را حل کرد نه ماهوی.
  • عدم بازرسی سرزده از هر مکان و هر زمان در برجام. تهران دسترسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به حداقل دو سایت در ایران را که به دنبال بازرسی بود منع کرد. اختلافات اساسی مشابه در مورد الزامات مفاد توافق‌نامه در مورد برنامه موشکی ایران و “کانال خرید” که برای نظارت بر خرید ایران از فناوری حساس طراحی‌شده است.

 

نویسنده در بخش پایانی مقاله بر این عقیده است:

  • احیای برجام به دیپلماسی ماهرانه با ایران، سایر اعضای توافق و کنگره نیاز دارد. دولت بایدن باید با کنگره آغاز کند و این امر با ایجاد و همکاری با یک گروه ناظر در کنگره متشکل از حامیان و مخالفان توافق برای رفع مهم‌ترین نگرانی‌های آن‌ها کمک کند.
  • بایدن باید به مخالفان کنگره قول دهد تا پس از پیوستن مجدد به برجام نواقص آن را برطرف کند و در مقابل مخالفان این توافق باید به دولت وقت و فضا دهند تا به دنبال این پیشرفت‌ها باشد؛ زیرا خروج از برجام فقط ایران را به ساخت بمب نزدیک‌تر می‌کند.
  • در مرحله بعد، دولت باید با متحدین و شرکای ایالات‌متحده همکاری کنند تا یک‌جانبه‌گرایی را در مورد مسئله ایران رد کند و به نواقص این توافق رسیدگی کند. چنین تلاش‌هایی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را کارآمدتر می‌کند زیرا به حمایت کشورهای عضو وابسته است.