گفته شده “نِرون” امپراطور روم وقتی شهر رُم در حال سوختن بود، ساز می زد. دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا نیز در حالی که بیش از ۲۰۰ هزار نفر در کشورش بر اثر ابتلا به کرونا جان خود را از دست داده اند[خود او نیز به تازگی به کرونا مبتلا شده است]، در حال نمایش رسوایی های مالی و اقتصادی خود است. همانند نِرون، از ترامپ نیز به مثابه یک شخصیت سیاسی ظالم، غیرانسانی، و احتمالا دیوانه در تاریخ یاد خواهد شد.

تا همین اواخر، بسیاری از مردم جهان به میزان کمتر، شاهد دروغ ها و روحیه سرکوبگرانه دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا بودند. با این حال، به تازگی و در جریان مناظره اول ریاست جمهوری آمریکا، جهان به مدت ۹۰ دقیقه، شاهد رفتارهای قلدورمابانه و غیرقابل تحمل دونالد ترامپ بود که تا حد زیادی علاوه بر اثبات این نکته که ترامپ فردی بی کفایت برای تصدی کرسی ریاست جمهوری آمریکا است، این نکته را نیز روشن کرد که وی اساسا از سلامت روحی و روانی درستی نیز برخوردار نیست.

بدون تردید در چهار سال گذشته، جهان شاهد دروغ های بی پایان رئیس جمهور آمریکا بوده است. بر اساس گزارش واشینگتن پست، ترامپ تا اواسط ماه جولای، بیش از ۲۰ هزار ادعای دروغ و غیرواقعی بیان کرده است. چطور می شود از چنین فردی انتظار داشت وقتی در مناظره ریاست جمهوری آمریکا حاضر می شود، رویکرد درستی را از خود به نمایش بگذارد، ترامپ حتی در جلسه مناظره، برای مناظره کردن شرکت نمی کند و صرفا به دنبال شلوغ کاری و فرافکنی است.

زمانی که در جریان مناظره، کریس والاس از وی در مورد فرار مالیاتی اش و پرداخت صرفا ۷۵۰ دلار به عنوان مالیات در سال های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ پرسید، ترامپ بدون هرگونه سند و مدرکی و با تشویش، این ادعا را رد کرد و مدعی شد که میلیون ها دلار را به عنوان مالیات پرداخت کرده است. هیچ دلیلی ندارد که کسی ادعاهای بی پشتوانه او را باور کند. او استاد جو سازی و انجام عملیات روانی است.

آزاردهنده‌تر از هر نکته دیگری این مساله بود که وی در جریان مناظره با بایدن، از محکوم کردن اقدامات گروه های افراطی و نژاد پرست حامی خود خودداری کرد و حتی از آن ها خواست تا همچنان پشتیبان وی باشند. وی حتی از ارائه پاسخ صریح مبنی بر تعهد خودش به انتقال مسالمت آمیز قدرت نیز طفره رفت و مدام سعی کرد از روند انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، مشروعیت زدایی کند. اقدامات ترامپ در سال های اخیر و مخصوصا در آستانه برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا، تهدیدی جدی بر علیه دموکراسی آمریکایی است.

زمانی که من کودکی خود را در ایندیانای آمریکا می گذارندم، مطالبی بسیاری را در مورد قانون اساسی آمریکا و نکات مثبت آن نظیر تفکیک قوا و انجام فعالیت های گسترده از سوی دستگاه های نظارتی، یاد گرفتم. اینگونه به نظر می رسد که آبا بنیانگذار آمریکا، نهادهای مختلفی را برای حراست از روند صلح، آزادی و دموکراسی در آمریکا، بنیان نهاده بودند. در اواخر دهه ۹۰، زمانی که من یک اقتصاددان ارشد در بانک جهانی بودم و به کشورهای مختلف جهان سفر می کردم و در مورد “حکمروایی شایسته” و نهادهای درست و کارا سخنرانی می کردم نیز، آمریکا همواره یک کشور الگو برای من بود و سعی می کردم با اشاره به آن، منظور و مفهوم خود را به دیگران برسانم.

با این حال، در شرایط فعلی و از زمان روی کار آمدن دونالد ترامپ و حامیان جمهوریخواه وی در قدرت، اوضاع به نحو بنیادینی تغییر کرده و آمریکا و موقعیت جهانی آن نیز تا حد زیادی آسیب دیده اند. قانون اساسی و نهادهای آمریکایی، دیگر همچون گذشته از اعتبار و قدرت برخوردار نیستند و نمی توان آن ها را الگوهایی در جهان دانست. ترامپ تا حد زیادی، روند قانون و هنجارهای قانونی و سیاسی در آمریکا را خدشه دار کرده و کشور ما دیگر از اعتبار جهانی سابق خود برخوردار نیست.

در چهار سال گذشته، ترامپ و حامیان جمهوریخواه وی، به نحو شوکه کننده ای، هنجارها و قوانین را در آمریکا زیرپا گذاشته اند و علاوه بر تضعیف آمریکا، عملا به نهادها و قوانینی که باید از آن ها دفاع کنند، حمله کرده اند. دونالد ترامپ به عنوان کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سال ۲۰۱۶، به صراحت از انتشار پرونده مالیاتی خود سر باز زد. وی زمانی که به قدرت رسید نیز، دادستان های زیادی را تنها به جرم اینکه به وظیفه خود که لزوما سازگار با منافع وی نبودند، اخراج کرده است.

وی بارها از قدرت خود در راستای منافع شخصی اش استفاده کرده و همچنین از قدرت های خارجی(کشورهای خارجی)، به نحو گسترده ای برای حمله به مخالفان داخلی خود استفاده کرده است. وی حتی در جریان شیوع گسترده ویروس کرونا در آمریکا، نظرات دانشمندان و کارشناسان را نپذیرفت و به نوعی زمینه را برای شیوع هر چه بیشتر ویروس کرونا در آمریکا فراهم ساخت.

دلایلی زیادی وجود دارند که ما آمریکایی ها اکنون در مورد بقای دموکراسی در کشورمان، تردیدهای جدی داشته باشیم. یکی از اصلی ترین دغدغه هایی که از ابتدای تاسیس آمریکا وجود داشته این نکته بوده که یک انسان عوام فریب در آمریکا به قدرت برسد و نظام آمریکا را از درون نابود سازد. درست به همین دلیل است که نظام انتخاباتی آمریکایی رای الکترال را تعبیه کرده و نظارت های گسترده ای را بر فعالیت های مسوولان امر، مخصوصا شخص رئیس جمهور در این کشور اعمال کرده است. با این همه، پس از ۲۳۳ سال، ساختار نهادی در آمریکا هیچ وقت به سستی شرایط فعلی نبوده است. ترامپ در شرایط فعلی به صراحت، ساختارهای قانونی و نهادی در آمریکا را به چالش می کشد.

با توجه به همه این مسائل، یک وظیفه دلهره آور و اصلی، پیش روی همه ماست. آمریکا در برهه کنونی بایستی ضمن پرداختِ درست به مساله اپیدمی ویروس کرونا، گسترش نابرابری در جامعه آمریکا، و بحران آب و هوایی، باید فورا دموکراسی آمریکایی را نیز نجات دهد. با توجه به بی اعتنایی طولانی و عمیق جمهوریخواهان به سوگندهایی که هنگام به عهده گرفتن قدرت خورده اند، هنجارهای دموکراتیک بایستی جایگزنی قوانین شوند. با این همه، وقوع این مساله، چندان هم آسان به نظر نمی رسد. در جامعه آمریکا، هنجارها اغلب به قوانین، برتری دارند.

این مساله به این دلیل است که هنجارها به آسانی با مسائل آینده، قابلیت هماهنگی دارند. به طور کلی، بایستی هر آنچه در توان است انجام داد تا مانع از اقدامات ترامپ و جمهورخواهان حامی وی بر علیه فرآیند جمهوریت در آمریکا شد. آن ها تهدیدات جدی بر علیه دموکراسی و دیگر ارزش‌های آمریکایی هستند و جامعه آمریکا بایستی نسبت به این مساله، حساسیت نشان دهد.