طبق گزارش برخی از رسانه های آمریکایی، دولت ترامپ به ‌‌رغم تمدید معافیت‌های مربوط به همکاری‌های هسته‌ای در سه مرکز یاد شده، معافیت‌های مربوط به فعالیت‌های دیگری که ذیل برجام مجاز بوده‌اند را لغو خواهد کرد.

در همین رابطه، بلومبرگ عنوان کرد که «کریستوفر فورد»، دستیار وزیر خارجه آمریکا روز جمعه گفت: دولت ترامپ قصد دارد معافیت‌های مربوط به همکاری‌های صلح‌آمیز هسته‌ای در مراکز اراک، بوشهر و فردو را تمدید کند.

طبق روایت شبکه خبری بلومبرگ، دولت ترامپ طول این معافیت‌ها را از ۱۸۰ روز به ۹۰ روز کاهش خواهد داد.

مسأله مورد بحث به معافیت‌هایی مربوط می‌شود که دولت ترامپ بعد از خروج از برجام برای مراکز هسته‌ای اراک، بوشهر و فردو صادر کرد. واشنگتن در آن زمان اعلام کرد هدف از صدور این معافیت‌ها حفظ نظارت بر این تأسیسات است.

عدم تمدید این معافیت‌ها می‌توانست طرف‌های باقی‌مانده در برجام را به سوی عمل نکردن به تعهداتشان در این توافق هسته‌ای سوق دهد. کارشناسان در روزهای گذشته هشدار داده بودند، وقوع چنین سناریویی ممکن است تهران را نیز به سمت خروج از برجام سوق دهد.

جدال بر سر لغو یا تمدید این معافیت‌ها در روزهای گذشته، موجب دو دستگی در دولت ترامپ شده بود. «سی‌ان‌ان» چند روز پیش گزارش داد، «جان بولتون»، مشاور امنیت ملی کاخ سفید خواستار ابطال این معافیت‌هاست، در حالی که «مایک پامپئو»، وزیر خارجه آمریکا از تمدید آن حمایت می‌کند.

بلومبرگ مدعی شده، دولت ترامپ علی‌‌رغم تمدید معافیت‌های مربوط به همکاری‌های هسته‌ای در سه مرکز یاد شده معافیت‌های مربوط به فعالیت‌های دیگری که ذیل برجام مجاز بوده‌اند را لغو خواهد کرد.

مطابق این ادعا، آمریکا معافیت‌هایی را که به ایران اجازه انتقال مازاد آب سنگین خود به عمان را می‌داد لغو خواهد کرد. واشنگتن همچنین معافیت مربوط به مبادله اورانیوم غنی‌شده مازاد بر ۳۰۰ کیلوگرم با کیک زرد را نیز باطل خواهد کرد.

خبرنگار بلومبرگ در توئیترش نوشته، تئوری دولت ترامپ این است که اگر به ایران اجازه داده نشود، اورانیوم مازادش را معاوضه کند، این کشور مجبور خواهد شد تولید مازاد آن را متوقف کند.

«برایان هوک»، نماینده ویژه وزیر خارجه آمریکا در امور ایران به بلومبرگ گفت: «ما در حال تشدید محدودیت‌ها علیه برنامه هسته‌ای ایران به عنوان بخشی از کارزار فشار خودمان هستیم. ایران نمی‌تواند مسیری به سمت سلاح هسته‌ای داشته باشد.»

آسوشیتدپرس هم به نقل از یک مقام ارشد آمریکایی نوشته، دولت ترامپ از میان هفت معافیت تحریمی برای ادامه همکاری‌های صلح‌آمیز هسته‌ای، پنج مورد را تمدید کرده است.

این خبرگزاری نوشته، دولت آمریکا از میان هفت معافیت تحریمی برای ادامه همکاری‌ صلح‌آمیز کشورها با ایران پنج مورد را تمدید کرده است و معافیت‌ها برای دوره‌های ۴۵ و ۹۰ روزه تمدید شده‌اند.

آسوشیتدپرس هم نوشته دولت ترامپ معافیت‌های مربوط به انتقال آب سنگین مازاد ایران به عمان و مبادله اورانیوم غنی‌شده با کیک زرد را تمدید نکرده است. این رسانه نوشته دوره‌های معافیت‌ها نسبت به آنچه در برجام در نظر گرفته شده، کوتاه‌تر شده‌اند.

حال پرسش این است که چرا ترامپ به مانند پنج معافیت دیگر، معافیت های مربوط به انتقال آب سنگین مازاد ایران و مبادله اورانیوم غنی شده را تمدید نکرده است؟ یک فرضیه محتمل این که آمریکا قصد دارد از انتقال آب سنگین و اورانیوم غنی شده مازاد ایران به خارج جلوگیری کند تا با نگهداری آن در داخل، زمینه اتهام زنی آمریکا به ایران فراهم شود.

در واقع، براساس برجام ایران متعهد است، مازاد دو مورد مذکور را به خارج از کشور انتقال دهد. مسأله ای که از سوی آژانس بین المللی انرژی اتمی دقیق کنترل می شود؛ بنابراین، به نظر می رسد آمریکایی ها در پی آن هستند تا با جلوگیری از انتقال مواد هسته ای ایران به خارج، در گزارش های بعدی آژانس در مورد پایبندی ایران به برجام اخلال و اشکال ایجاد و در ادامه ایران را به نقض برجام و مفاد آن متهم کنند.

«برنامه جامع اقدام مشترک» یا برجام، تیرماه ۱۳۹۴ میان ایران و پنج کشور عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل (آمریکا، فرانسه، انگلیس، روسیه و چین) به علاوه آلمان (موسوم به گروه ۱+۵) حاصل شد.

دولت آمریکا از نخستین روزهای اجرایی شدن این توافق، کارشکنی‌ها در اجرای آن و تلاش برای کاستن از مزایای اقتصادی ایران از آن را آغاز کرد. با روی کار آمدن «دونالد ترامپ» به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا این کارشکنی‌ها شدت گرفت و او بارها تهدید نمود کشورش را از توافق هسته‌ای خارج خواهد کرد.

ترامپ سرانجام هجدهم اردیبهشت‌ماه سال گذشته، یکجانبه آمریکا را از برجام خارج کرد و به خزانه‌داری آمریکا دستور احیای تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران را داد.