هفته ی پیش برای یک کنفرانس به شهر سیاتل رفتم. کنفرانس از طرف بنیاد ملی علوم آمریکا بود. این بنیاد مسوولیت سیاست گذاری علم رو بر عهده داره و اهرم اجراییش هم حمایت مالی از تحقیقات است. این بنیاد مرتب زمینه های مختلف علمی را رصد می کند و آنهایی را که به نظر می رسد نیاز به پیشرفت یا جهت گیری در راستای خاصی دارند را تشخیص می دهد.

سپس برای آن ها مقادیری هزینه ی تحقیقاتی (grant) قرار می دهد و از پژوهشگران می خواهد برای دریافت این کم هزینه پروپوزال هایشان را ارسال کنند. معمولا رقابت شدیدی برای دریافت این کمک هزینه ها وجود دارد چون که در آمریکا اصولا همه ی استادها برای کار تحقیقاتیشون  مثل استخدام دانشجو و دادن شهریه و کمک هزینه ی زندگیش، تجهیز آزمایشگاه، مسافرت و ارایه دستاوردهای تحقیقاتیشون نیاز به پول دارند و بنیاد ملی دانش آمریکا یکی از منابع مهم مالی برای اساتید است مخصوصا در زمینه هایی که هنوز صنعتی نشده اند و انگیزه ی کمتری از سوی صنایع برای حمایت از این دانش ها وجود دارد.

وقتی بنیاد دانش لایه ی اول محققان مخصوصا در دانشگاه های معتبر را در جهت خاصی حمایت کرد، خود به خود این زمینه های تحقیقاتی در بین سایر محققان هم رایج می شود و فعالیت ها در آن شکل می گیرد، مجلات معتبر سعی در چاپ در این حوزه ها می کنند و این زمینه ها پیشرفتهایی می کنند که مقدمه ی تلاش باقی محققان می شود. از جمله این که با کمی تاخیر دامنه ی اثر گذاری آن به دانشگاه های هند و چین و ایران می رسد. بنابراین عملا بنیاد دانش آمریکا تاثیر زیادی در شکل دهی زمینه های تحقیقاتی در همه ی کشورها دارد.

مخصوصا این بنیاد برای محققان جوان که اساتید سال های آینده می شوند سرمایه گذاری می کند. مثلا امسال در کنار کنفرانس یک کارگاه هم گذاشته بودند برای دانشجویان سال آخر دکترا و فوق دکترا و اساتید تازه کار. در این کارگاه سعی می شود این افراد ترغیب شوند برای اینکه در این زمینه ها تحقیقات و شغلشان را تعریف کنند و عملا این سرمایه گذاری بنیاد ملی آمریکا بسیار سودآور است چون بر عمر تحقیقاتی محققان تاثیر می گذارد. البته برای جذب افراد به این کارگاه مشوق های مالی قرار داده اند مثل کمک هزینه ی سفر و امکان ارسال پروپوزال های تحقیقاتی در همین کارگاه و ....

همان طور که حدس می زنید نماینده های خود بنیاد ملی دانش هم در این کارگاه حضور داشتند که بسیار مورد رجوع محققان جوان قرار می گرفتند بلکه مورد تلطف مالی این بنیاد قرار بگیرند. در آمریکا هم بر خلاف تصور رایج روابط انسانی و آشنایی ها تاثیر زیادی بر روی موفقیت افراد دارد!

کارگاه امسال مخصوصا بسیار مورد توجه قرار گرفته بود چون چند شرکت صنعتی از جمله مایکروسافت و آمازون هم حامی آن شده بودند و به نتایج آن علاقه نشان داده بودند. خود مایکروسافت هم در کنار آن کارگاه مجزایی برگزار کرده بود برای جذب محققان در همان زمینه ها و صحبت با آنها. 

مایکروسافت از جمله معدود شرکت هایی است که هنوز برای محققان صرف (بدون چشم داشت تولید صنعتی مستقیم) بخشی دارد و دانشمندان را جذب می کند و حمایت می کند برای تحقیقاتشان درست مثل یک دانشگاه. طبیعتا این موقعیت ها برای دانش مندان هم بسیار بسیار جذاب است. در سال های اخیر این جور موقعیت ها کمتر شده و مایکروسافت از آخرین این نسل از شرکت ها است. البته مایکروسافت هم تحت فشارهای مالی واحد تحقیقاتی خلیج سلیکون خود را تعطیل کرد و در نتیجه حدود 1000 نفر دانش مند را اخراج شدند.

شهر سیاتل یکی از مراکز مهم آمریکا است چون که توانسته ترکیب موفقی از علم و صنعت را در خود جای دهد. در واقع بعد از سن فرانسیسکو (ناحیه ی خلیج سیلیکون) این دومین هاب اصلی آمریکا برای صنایع پیشرو است. دانشگاه واشنگتن دانشگاه اصلی شهر است و شرکت های مایکروسافت و امازون و بویینگ هم شرکت های اصلی مستقر در این منطقه اند. مالیات کم و هزینه های پایین و پتانسیل های زندگی شهری و طبیعت زیبا باعث شده این منطقه در حال رشد باشد و سایر شرکت ها هم دارند در این منطقه وارد می شوند و آینده ی خوبی برای این منطقه پیش بینی میشود.

بررسی این مناطق که توانسته اند الگوی موفقی از صنایع دانش بنیان باشند برای کشور ما هم بسیار مفید است. حتی در باقی آمریکا هم شهرهایی تلاش کرده اند که مثل این مناطق بشوند ولی موفق نبوده اند و کار ساده ای نیست!

در بازدید از آزمایشگاه های مایکروسافت با یکی از دوستان ایرانی هم تجدید بازدید کردم. از جمله اخیرا سرویس ترجمه ی هم زمان بین چند زبان در اسکایپ را راه انداخته بودند. یعنی شما به فارسی می توانید با یکی به زبان چینی صحبت کنید و همزمان حرفهایتان برای هم ترجمه شود. یک تیم 20 نفره این کار را کرده بودند و بهشان جایزه هم داده شده بود ازطرف مایکروسافت. از اینکه تلاش هایش به محصولی انجامیده بود که زمینه ی صحبت انسان ها با هم را فراهم می کند و مورد استفاده ی مردم است خوشحال بود.