برچیدن امپراتوری: آخرین امید امریکا
۱۸ مرداد ۱۳۹۶۶ اصل برای پس زدن جاهطلبی هژمونیک ایران
۱۸ مرداد ۱۳۹۶راه ایران به سوی ساخت موشکهای قارهپیما هموار است/ تهران میتواند مقابل هر تهدید قابلتصور منطقهای از خود دفاع کند
منبع: اندیشکده کنگره آمریکا
موضوع:قابلیت های ایران در زمینه موشک های بالستیک
تاریخ انتشار: 23 می 2018
«سرویس تحقیق کنگره» که آن را «اندیشکده کنگره آمریکا» میدانند، اخیراً طی گزارشی تحت عنوان «سیاستهای خارجی و دفاعی ایران» کاملاً تفصیلی، ابعاد مختلفی از سیاستهای داخلی و بینالمللی ایران را بررسی کرده و در خلال این بررسی، اگرچه بخشی از ادعاهای کاخ سفید را هم تکرار نموده، اما برخی از نقاط قوت ایران را نیز برشمرده است. آنچه در ادامه میآید، خلاصهای از نکات مهم گزارش سرویس تحقیق کنگره درباره ظرفیتهای نظامی ایران است.
لازم به ذکر است که حقایق آمریکا صرفاً جهت اطلاع نخبگان و تصمیمگیران عرصه سیاسی کشور از رویکردها و دیدگاههای اندیشکدههای غربی این گزارش را منتشر میکند و دیدگاهها، ادعاها و القائات این گزارش لزوماً مورد تأیید حقایق آمریکا نیست.
ایران چالش همیشگی دولتهای آمریکا
سرویس تحقیق کنگره در ابتدای این گزارش مینویسد: «سیاست امنیت ملی ایران محصول عوامل متعددی است که گاهاً با یکدیگر رقابت نیز میکنند: ایدئولوژی «انقلاب اسلامی» در ایران، تصور مقامات ایران از تهدیدهای مقابل حکومت و کشورشان، منافع ملی درازمدت ایران، و تعامل جناحها و حوزههای مختلف حکومت ایران.» این اندیشکده آمریکایی سپس توضیح میدهد که مقامات ایران:
به دنبال بازدارندگی یا خنثی کردن [اقدامات] آمریکا یا اقدامات دیگر در جهت حمله یا تهدید آنها [مقامات ایران] یا تغییر حکومت ایران هستند.تلاش کردهاند تا از فرصتهای به وجود آمده در درگیریهای منطقهای برای سرنگون کردن ساختار قدرتی در خاورمیانه استفاده کنند که ایران میگوید به نفع آمریکا، اسرائیل، عربستان و دیگر رژیمهای عرب مسلمان سنی است.
به دنبال ارتقای وجهه بینالمللی خود و بازگرداندن حس «عظمتی» هستند که یادآور امپراتوریهای باستانی پارسی است.
پشتیبانی خود از جنبشهای شیعه و سایر جنبشهای اسلامگرا را تحت عنوان حمایت از «مظلومین» توصیف میکند و میگوید عربستان، به طور خاص، دارد تنشهای فرقهای ایجاد و تلاش میکند ایران را از [روند اداره و تصمیمگیری درباره] امور منطقهای اخراج نماید.
تلاش میکنند از تخفیفهای تحریمیای که به موجب توافق هستهای چندجانبه ماه جولای ۲۰۱۵ (برنامه جامع اقدام مشترک، برجام) دریافت کردهاند، برای ظهور به عنوان یک مرکز منطقهای انرژی و تجارت و همچنین برای مذاکره در مورد خریدهای تسلیحاتی آینده استفاده نمایند.
گاهی اوقات در مورد تاکتیکها و استراتژیها [میان خودشان] اختلافنظر دارند. [آیتالله] خامنهای، رهبر عالی ایران، و نهادهای تندرو، مانند سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، مخالف هرگونه سازش درباره اهداف اصلی امنیت ملی ایران هستند، اما از پیوستن مجدد به ساختار دیپلماسی منطقهای و بینالمللی، چنانکه حسن روحانی رئیسجمهور منتخب ایران مدنظر دارد، حمایت میکنند.
کنت کتزمن» کارشناس شناختهشده مسائل خاورمیانه در آمریکا، گزارش خود را با این مقدمه آغاز میکند:
دولتهای پیاپی [آمریکایی]، با اشاره به برنامههای هستهای و موشکی ایران و همچنین تلاشهای طولانیمدت این کشور برای مقابله با بسیاری از اهداف آمریکا در منطقه، تهران را به عنوان یک چالش کلیدی در زمینه امنیت ملی معرفی کردهاند. «دَن کوتز» «مدیر اطلاعات ملی» [مشاور اصلی رئیسجمهور در امور اطلاعاتی و رئیس جامعه اطلاعاتی آمریکا] ۱۳ فوریه ۲۰۱۸ طی «ارزیابی سالانه تهدیدات جهانی» خود مقابل کنگره گفت که «ایران به دنبال گسترش نفوذ خود در عراق، سوریه و یمن خواهد بود، نقاطی که تهران معتقد است تنشها در آنجا به طور کلی به نفع این کشور هستند...» و گفت که «ایران ظرفیتهای نظامیای را در خود ایجاد خواهد کرد که نیروها و متحدان آمریکا در منطقه را تهدید میکنند...» «لایحه اختیارات دفاع ملی» [لایحه سالانهای که بودجه و هزینههای وزارت دفاع آمریکا را مشخص میکند] نیز هر سال خواستار گزارش سالانه درباره قدرت نظامی ایران شده است و این ارزیابیها نیز طی سالهای اخیر به ارزیابیهای جامعه اطلاعاتی [و اظهارات کوتز] شبیه بودهاند.
ابزارهای استراتژی امنیت ملی ایران
کارشناس کارکشته سرویس تحقیق کنگره در بخشی از گزارش خود روشها و مکانیسمهای ایران برای اِعمال استراتژیهای امنیت ملی و سیاست خارجیاش را برمیشمارد و درباره آنها توضیحاتی ارائه میدهد. این موارد همراه با خلاصه توضیحات کتزمن درباره آنها به قرار زیر است:
حمایت مالی و نظامی از حکومتها و گروههای متحد: ایران اسلحه، آموزش و مستشار نظامی در اختیار دولتها و جنبشهای متحد با خودش مانند حکومت بشار اسد، حزبالله، حماس، حوثیها، و شبهنظامیان شیعه در عراق میگذارد. ایران از برخی گروههای سنی نیز حمایت میکند. برخی از جناحهای مسلحی که ایران از آنها حمایت میکند، مانند انصارالله، تحت عنوان «سازمان تروریستی خارجی» [از نظر وزارت خارجه آمریکا] تعیین نشدهاند و هیچ سابقهای در انجام اقدامات تروریستی بینالمللی ندارند. تهران عموماً با گروههای تروریستی سنی که علیه منافع اصلی ایران فعالیت میکنند، مانند القاعده و داعش مخالف است و نقش فعالی در مبارزه با داعش در سوریه و عراق داشت. حمایت عملیاتی ایران از متحدانش (که معمولاً شامل ارسال محمولههای سلاح، اعزام مستشار، تأمین بودجه و آموزش میشود) توسط نیروی قدس سپاه پاسداران و تحت فرماندهی ژنرال قاسم سلیمانی انجام میشود.
اقدامات سیاسی دیگر: طیف وسیعی از ناظران بینالمللی گزارش کردهاند که ایران بودجه در اختیار نامزدهای سیاسی در عراق و افغانستان میگذارد تا در این کشورها متحد به دست بیاورد. این کشور همچنین شماری برنامه آموزشی و تحصیلی را نیز ایجاد کرده است که مسلمانان جوان را برای تحصیل به ایران میآورند. یکی از این برنامهها در آمریکای لاتین در جریان است، در حالی که مسلمانان تنها درصد اندکی از جمعیت این منطقه را تشکیل میدهند.
دیپلماسی: ایران وزارت خارجه فعالی دارد و دارای سفارتخانه یا نمایندگی در تمام کشورهایی است که با آنها روابط دیپلماتیک دارد. رؤسایجمهور ایران مرتباً به خارج از این کشور، از جمله به اروپا، سفر و در نشستهای سازمان ملل در نیویورک شرکت میکنند. [آیتالله] خامنهای و سایر مقامات ایران نیز مرتباً میزبان مقامات خارجی در تهران هستند. تهران فعالانه در سازمانهای متعدد و مختلف بینالمللی حضور دارد یا در پی عضویت در آنهاست؛ از جمله سازمانهایی که تحت تسلط اعضایی هستند که مخالف سیاستهای ایرانند. به عنوان نمونه، ایران از اواسط دهه ۱۹۹۰، به دنبال پیوستن به «سازمان تجارت جهانی» بوده و به نظر میرسید پس از نهایی شدن برجام، این اتفاق هم بیفتد. همچنین تهران به دنبال عضویت کامل در سازمانهای منطقهای از جمله «اتحادیه همکاریهای منطقهای جنوب آسیا» و «سازمان همکاری شانگهای» است. تهران از آگوست سال ۲۰۱۲ تا آگوست سال ۲۰۱۵، ریاست «جنبش عدم تعهد» را به عهده داشت که شامل حدود ۱۲۰ کشور عضو و ۱۷ کشور ناظر میشود و به طور کلی با انتقادات ایران درباره نفوذ قدرتهای بزرگ در امور جهانی موافق است. تهران آگوست سال ۲۰۱۲ میزبان نشست سالانه جنبش عدم تعهد بود. ایران عضو تمام کنوانسیونهای مهم عدم اشاعه، از جمله «پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای» (انپیتی) و «کنوانسیون سلاحهای شیمیایی» است. تهران همچنین در مذاکرات چندجانبهای شرکت کرده که هدف آن حل تنشهای داخلی در سوریه است. این مذاکرات اخیراً با همکاری روسیه و ترکیه انجام شدهاند.
ایران بزرگترین زرادخانه موشکی خاورمیانه را دارد
کتزمن با اذعان به اینکه ایران یک «برنامه فعال توسعه موشکی» دارد، بخشی از گزارش خود را به توصیف قدرت موشکی تهران اختصاص میدهد و در ابتدای این بخش مینویسد:
«مقامات آمریکا میگویند زرادخانه موشکی ایران در منطقه تهدید بالقوهای برای متحدان منطقهای آمریکا و همچنین ناوها و نیروهای آمریکا در منطقه است. کوتز در تاریخ ۱۱ می سال ۲۰۱۷ (و همچنین با عبارتهایی مشابه در تاریخ ۱۳ فوریه ۲۰۱۸) شهادت داد که «موشکهای بالستیک ایران ذاتاً قادر به حمل سلاحهای [کلاهکهای] کشتار جمعی هستند» و این کشور «همین الآن هم دارای بزرگترین زرادخانه موشکهای بالستیک در خاورمیانه است.» علاوه بر این، جامعه اطلاعاتی آمریکا نیز معتقد است که ایران «میتواند اهدافی با فاصله ۲۰۰۰ کیلومتری از مرزهایش را هدف قرار دهد.»
سرویس تحقیق کنگره ادامه میدهد: «اطلاعاتی وجود ندارد که نشان دهد ایران ظرفیت [ساخت] «موشکهای بالستیک قارهپیما» (موشکهایی با بُرد بیش از ۴۶۰۰ کیلومتر [طبق برخی تعریفها، ۵۵۰۰ کیلومتر]) را دارد، اما مدیر اطلاعات ملی در سخنرانی ارزیابی تهدیدات جهانی خود در تاریخ ۱۳ فوریه ۲۰۱۸ اعلام کرد که «تمایل ایران برای بازدارندگی مقابل آمریکا ممکن است این کشور را به سوی حل این چالش سوق بدهد.» این در حالی است که «[محمد]علی جعفری» فرمانده سپاه پاسداران ماه اکتبر سال ۲۰۱۷ گفت که بُرد کنونی موشکهای ایران «فعلاً کفایت میکند»، احتمالاً به این معنا که تهران برنامهای برای ساخت موشکهای بالستیک قارهپیما ندارد.»
کارشناس مسائل ایران و خاورمیانه در سرویس تحقیق کنگره در عین حال خاطرنشان میکند: «اگر ایران تصمیم به انجام این کار [ساخت موشکهای بالستیک قارهپیما] بگیرد، پیشرفتها در برنامه فضایی این کشور میتواند راه تهران به سوی یک موشک بالستیک قارهپیما را کوتاهتر کند، چراکه پرتابگرهای فضایی نیز از فناوری مشابهی استفاده میکنند. برنامههای موشکی ایران تحت مدیریت نیروی هوایی سپاه پاسداران، به ویژه فرماندهی موشکی «الغدیر» درون این نیرو است؛ نهادی که تحت دستور اجرایی ۱۳۳۸۲ [دولت آمریکا] تحریم شده است.»
در ادامه میخوانیم: «ایران در سطح تاکتیکیتر، در حال دستیابی، ساخت یا صادرات موشکهای بالستیک و کروز کوتاهبردی است که نیروهای این کشور میتوانند با هدف حفاظت از متحدان و نیروهای نیابتی تهران در منطقه یا تقویت توانایی این کشور در اِعمال قدرت، از این موشکها استفاده کنند و/یا آنها را در اختیار متحدان خود قرار دهند. مدیر اطلاعات ملی در سخنرانی ارزیابی تهدیدات جهانی خود در تاریخ ۱۳ فوریه ۲۰۱۸، شهادت داد که ایران «همچنان به تولید و تقویت طیفی از ظرفیتهای نظامی جدید به منظور هدف قرار دادن امکانات نظامی آمریکا و متحدانش در منطقه ادامه میدهد که از جمله این ظرفیتها، پهپادهای مسلح، موشکهای بالستیک، مینهای دریایی پیشرفته، قایقهای انفجاری بدون سرنشین، اژدرهای پیشرفته و زیردریایی، و موشکهای کروز ضدکشتی و حمله زمینی است.»
نویسنده با اشاره به اینکه قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت با ادبیاتی بسیار ملایمتر از ایران «میخواهد» تا از تولید و آزمایش موشکهای بالستیکی که برای حمل سلاح هستهای طراحی شده باشند، خودداری کند، فهرستی از موشکهایی را ذکر میکند که مدعی است ایران طی این مدت آنها را آزمایش کرده است. این فهرست و خلاصهای از توضیحات درباره هر مورد، از این قرار است:
۱۱ اکتبر ۲۰۱۵ (و طبق برخی گزارشها، مجدداً ۲۱ نوامبر ۲۰۱۵): آزمایش موشک بالستیکی با برد ۱۹۰۰ کیلومتر که مقامات اطلاعاتی آمریکا آن را «دقیقتر» از موشکهای قبلی ایران توصیف کردند؛ پیش از آغاز اجرای قطعنامه ۲۲۳۱.
۸ و ۹ مارس ۲۰۱۶: آزمایش چندین موشک بالستیک برای اولین بار پس از روز اجرای برجام.
می ۲۰۱۶: طبق برخی گزارشها ایران ماه می سال ۲۰۱۶ یک آزمایش موشکی انجام داد، اگرچه رسانههای این کشور گزارشهای متفاوتی درباره برد موشک مورد آزمایش منتشر کردند.
۱۱ تا ۲۱ جولای ۲۰۱۶: آزمایش موشکی با برد ۴۰۰۰ کیلومتر، شبیه موشک «موسودان» کره شمالی که طبق برخی گزارشها ناموفق بود [لازم به ذکر است که رسانههای ضدانقلاب سابقه انتشار اخبار اساساً دروغین درباره آزمایشهای موشکی ایران و یا القای ناموفق بودن این آزمایشها را دارند که نمونه آن درباره پرتاب ماهواره به فضا توسط راکت سیمرغ و بهرغم اعتراف آمریکاییها به موفقیتآمیز بودن این عملیات اتفاق افتاد].
۲۹ ژانویه ۲۰۱۷: آزمایش موشکی که مقامات دولت ترامپ آن را نسخهای از موشک شهاب توصیف کردند. اگرچه برخی گزارشهای مطبوعاتی خبر از ناموفق بودن این آزمایش دادند و نوشتند این موشک بعد از طی حدود ۹۶۰ کیلومتر منفجر شده است.
۲۷ جولای ۲۰۱۷: راکت ایرانی سیمرغ، ماهوارهای را به فضا پرتاب کرد.
پسابرجام: بارها آزمایش موشکهای بالستیک کوتاهمدت پس از نهایی شدن برجام.
ظرفیتهای متعارف و «جنگ نامتقارن»
کنت کتزمن مدعی میشود که ارزیابیهای کنونی نشان میدهد نیروهای متعارف ایران توانایی شکست دادن ارتش آمریکا در یک تقابل کلاسیک نظامی را ندارند، اما یادآور میشود:
«ایرانیها توانایی بالقوه آن را دارند که آسیبهای چشمگیری به نیروهای آمریکایی وارد کنند. همچنین به نظر میرسد ایران قادر به دفاع از خود مقابل هرگونه تجاوز قابلتصور از سوی همسایگانش است، اگرچه توانایی استقرار متمرکز نیروهای مسلحش در مسافتها یا آبراههای دور را ندارد. ژنرال «ژوزف ووتل» فرمانده ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا، ۲۷ فوریه سال ۲۰۱۸ شهادت داد که نیروهای زمینی ایران دارند «توانایی خود در بسیج و اعزام سریع در واکنش به تهدیدهای داخلی و خارجی را تقویت میکنند.»
نویسنده گزارش، سپس به موضوعی میپردازد که اکثر گزارشهای اندیشکدههای آمریکایی درباره قدرت نظامی و منطقهای ایران، ساده از کنار آن عبور نمیکنند. وی با این جمله به استقبال موضوع ظرفیتهای ایران در جنگ نامتقارن میرود: «ایران نه لزوماً از طریق قدرت نظامی متعارف، اما از طریق حمایت از دولتها و نیروهای نیابتی همجهت با خودش میتواند مقابل منافع آمریکا و متحدانش در منطقه، اِعمال قدرت نماید. خلاصهای از توضیحات کتزمن درباره ظرفیتهای نامتقارن و همچنین ظرفیتهای متعارف ایران از این قرار است:
استراتژی دریایی: طبق گزارشهای وزارت دفاع و جامعه اطلاعاتی آمریکا، ایران در حال توسعه نیروها و تاکتیکهایی برای کنترل بر نزدیک شدن [نیروهای خارجی] به این کشور، از جمله در تنگه هرمز است و نیروی قدس سپاه پاسداران همچنان یکی از ابزارهای کلیدی برای «اِعمال قدرت و سیاست خارجی» این کشور است. به نظر میرسد استراتژی دریایی ایران مبتنی بر ایجاد ظرفیت «یورش فوجی» علیه ظرفیتهای دریایی آمریکا با استفاده از ناوگان قایقهای کوچک ایران، تعداد فراوان موشکهای کروز ضدکشتی ایران، و زرادخانه موشکهای کروز دفاع ساحلی این کشور (مانند «کرم ابریشم» Silkworm یا «شیرشکری»Seersucker) است. طبق گزارش وزارت دفاع آمریکا، تهران همچنین دارد به فناوریهای مرگبارتری نظیر مینهای پیشرفتهتر دریایی و «زیردریاییهای کوچک اما قدرتمند» نیز دست مییابد و طی سالهای اخیر در امتداد سواحل خود، پایگاههای دریایی احداث کرده است.
تسلیح متحدان: ایران همچنین نیروهای نیابتی و متحدان منطقهای خود را تسلیح میکند و به این ترتیب صرفاً یک ریسک مستقیم ناچیز را میپذیرد، به توان «انکارپذیری» [توانایی انکار نقش داشتن در تحولات نقاط مختلف منطقه] دست مییابد و از متحدانش به عنوان «ضریبدهنده نیرو» [با توانایی چند برابر کردن قدرت و شمار نیروهایش] استفاده مینماید.
روابط ارتش با ارتش: روابط نظامی ارتش ایران با ارتشهای روسیه، چین، اوکراین، بلاروس و کره شمالی عموماً متمرکز بر خرید یا ارتقای تسلیحات ارتش ایران میشود. با این وجود، ایران و روسیه در حمایت از حکومت بشار اسد در سوریه همکاری نظامی کردند و حتی آگوست سال ۲۰۱۶، ایران برای اولین بار پس از انقلاب اسلامی به یک کشور خارجی، یعنی روسیه اجازه داد تا برای مدت کوتاهی از یکی از پایگاههای هواییاش استفاده کند. ارتش ایران با ارتش هند یک «گفتوگوی استراتژیک» دارد و با نیروهای مسلح پاکستان نیز طی دهه ۱۹۹۰ مانورهای مشترکی برگزار کرد. سپتامبر سال ۲۰۱۴، برای اولین بار در تاریخ، دو ناو جنگی چین در بندرعباس پهلو گرفتند و اکتبر سال ۲۰۱۵، فرمانده نیروی دریایی ایران برای اولین بار به چین سفر کرد. همچنین آگوست سال ۲۰۱۷، [سرلشکر محمدحسین باقری] رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران برای اولین بار بعد از انقلاب سال ۱۹۷۹، به ترکیه رفت.
خریدهای تسلیحاتی: طبق برخی گزارشها، حسین دهقان وزیر [وقت] دفاع ایران فوریه سال ۲۰۱۶ به مسکو سفر کرد تا در مورد خرید احتمالی تسلیحات متعارف جدیدی به ارزش ۸ میلیارد دلار، از جمله تعدادی تانک تی-۹۰، جنگنده سوخو-۳۰، هلیکوپتر تهاجمی، موشک ضدکشتی، ناوچه و زیردریایی مذاکره کند. چنین خریدی نیازمند تصویب قطعنامه ۲۲۳۱ از سوی شورای امنیت است و مقامات آمریکا گفتهاند که آمریکا از قدرت وتو خود برای ممنوعیت تأیید فروش استفاده خواهد کرد.
بودجه دفاعی: بودجه دفاعی ایران معمولاً حدود ۴ درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور است. ترامپ در سخنرانی اعلام خروج آمریکا از برجام، اعلام کرد ایران از زمان اجرای برجام، بودجه نظامی خود را ۴۰ درصد افزایش داده است، در حالی که منابع دیگر میگویند این افزایش ۳۰ درصد بوده است. بودجه نظامی سال ۲۰۱۹-۲۰۱۸ ایران با دربرگرفتن این افزایش، حدود ۲۰ تا ۲۵ میلیارد دلار است.
گزارش سرویس تحقیق کنگره به موضوعات دیگری نظیر برنامه هستهای ایران نیز اشاره و روابط و فعالیتهای منطقهای و بینالمللی تهران را (البته از دیدگاه آمریکایی) مفصلاً بررسی میکند. برای خواندن متن کامل گزارش سرویس تحقیق کنگره، میتوانید از لینک ارائهشده در ابتدای همین گزارش استفاده کنید.
[shareaholic app="share_buttons" id="25412088"]
موضوعات :
مطالب مرتبط :
سایر مطالب :
ترامپ چگونه باید با ایران برخورد کند؟
پایبندی و یا عدم پایبندی ترامپ به برجام کاری از پیش نخواهد برد و تنها راه جلوگیری ایران از حصول سلاح هستهای، تأثیرگذاری بر سیاستهای این کشور از طریق فشار نظامی یا اقتصادی است.
نویسنده: اریک ادلمن
منبع: بنیاد دفاع از دموکراسی
تاریخ انتشار: 25 جولای 2017
موضوع: برخورد ترامپ با برجام
خلاصه مقاله:
بااینکه تصمیم ترامپ در رابطه با خروج از توافق هستهای هنوز با قاطعیت مشخص نشده است، اما در این راستا باید یک نکته را در نظر داشته باشیم؛ فارغ از اینکه تصمیم ترامپ دراینباره چه خواهد شد، آنچه برای آمریکا مهم است بازگردانی آن نفوذ و تأثیرگذاری قبلی روی ایران است تا از این طریق بتوان سیاستهای ایران را تحت کنترل درآورد و با مهیا ساختن شرایط لازم، ایران را برای یک مذاکرهی سودمندتر پای میز مذاکره کشاند و ایران را «بهطور واقعی» از ساخت سلاح هستهای منع کرد؛ پروژهای که در دولت اوباما ناتمام باقی ماند.پیروی از برجام، برخلاف انتظار دولت پیشین، ایران را ازلحاظ هستهای و قدرت منطقهای فعالتر کرده است. این توافق فواید مالی، نظامی و ژئوپلیتیکی فراوانی برای تهران داشته است و دولت ایران در حالی به این توافق دستیافته است که درازای آن بهای ناچیزی پرداخته و امتیازاتی که در رابطه با تکنولوژی هستهایاش واگذار کرده است، بسیار کم و قابلبرگشت سریع میباشند. با گذر زمان و با توجه به آزادی عملی که ایران پس از توافق برجام به دست آورده است، تهران قادر خواهد بود بهطور قانونی هر آنچه برای ساخت یک سلاح هستهای لازم است را تهیه کند.
توافق برجام، اندک نفوذی را هم که آمریکا–از طریق تحریمهای اقتصادی- بر روی تهران داشته زایل کرده است و همهی امکانات لازم برای ایجاد فشار برای تغییر رفتار این کشور را از دست دولتمردان آمریکایی گرفته است. به همین خاطر است که آمریکا قادر نخواهد بود قبل از ساختن بمب هستهای، ایران را تحتفشار قرار دهد و تا قبل از اینکه مراحل ساختاری این اعمال فشار بازسازی شود، ایران موفق به ساخت سلاح هستهای شده است. امکان اینکه متحدان آمریکا، دولت ترامپ را در مراحل بازسازی ساختاری فشار علیه جمهوری اسلامی یاری کنند بسیار کم است و اینیکی از مصداقهای کاهش تأثیرگذاری و نفوذ آمریکا میباشد.
یکی از اشتباهاتی که دولت اوباما مرتکب شد، این بود که گزینه نظامی را برای مقابله با بحران هستهای ایران نادیده گرفت و کنگره آمریکا را با سطح بسیار محدودی از گزینههای غیرنظامی ازجمله تحریم مواجه کرد. در همین راستا، ایران که آمریکا را ناتوان از استفاده گزینه نظامی دیده بود، به توسعه سلاح هستهای خود ادامه داد و درنهایت برای دسترسی به اقتصاد جهانی، پذیرفت که سطح بسیار ناچیزی از توان هستهای خود را محدود کند.
برجام این امکان را به ایران داد، تا همانند کره شمالی، بهطور بیوقفه به دنبال ساخت سلاح هستهای باشد و برخلاف کره شمالی که بهطور کاملاً منزوی عمل میکند، ایران این امکان را یافت که اعمال خصمانه خود را در قالب قانونی توجیه کند.
دولت ترامپ نباید چنین شرایط نامناسب و بدی را که برای ایران مهیا شده است را بپذیرد. ایالاتمتحده باید خود را آماده کند تا یک استراتژی جامع را برای تأثیرگذاری شدید روی اقدامات خصمانه ایران ایجاد کند. اولین قدم برای این استراتژی، اجرای کامل تنبیهات مندرج در برجام است؛ بهطوریکه آمریکا باید تمام تحریمهای تعلیق شده را به خاطر تقلبهای گسترده هستهای ایران بازگرداند. بازگرداندن این تحریمها یک پیام صریح برای دولتمردان ایران مخابره خواهد که باید بهخوبی به وظایف هستهای مورد انتظار از آنها پایبند باشند.
همچنین سیاستگذاران آمریکا باید به فکر ایجاد تأثیرگذاری نظامی روی ایران باشند. آمریکا باید تمام طرحهای قابلاجرا را برای عقیمسازی تأسیسات هستهای ایران بررسی کند تا در صورت نقض برجام از جانب ایران، آنها را مطابق توافق اجرا کند. همچنین پنتاگون باید قابلیتهای مناسبی را برای ساقط سازی موشکهای بالستیک ایران توسعه دهد. از سویی دیگر ایالاتمتحده باید از کمک متحدان خود نیز بهره گیرد تا در صورت وقوع جنگ، بتوانند از نیروهای آمریکایی و کشور اسرائیل حمایت لازم را به عمل بیاورند.
توسعه یک ائتلاف دفاعی جمعی متشکل از عربستان سعودی، امارات و اسرائیل، هزینهی چنین جنگی را برای ایران افزایش خواهد داد. آمریکا باید از طریق مانورهای نظامی و اخطارهای عمومی، ایران را متوجه نتایج ناخوشایند جنگ بکند. افزایش تحریمهای غیرهستهای خواهد توانست فشارهای بیشتری روی دولت ایران اعمال کند. این فشارهای متمرکز-که هیچکدام برجام را نقض نمیکند- ایران را از پیگیری ساخت سلاح هستهای بازخواهد داشت.
همچنین این فشارها میتوانند ایران را دوباره پای میز مذاکره بکشانند تا از این راه نکاتی را که دولت اوباما در آن رعایت نکرد، گنجانده شود. برای مثال در این مذاکرات میتوان بررسی «هر زمان، هر مکان» ی را جزو اصول مهم توافق قرارداد تا از این راه متخصصین بتوانند از عدم ساخت سلاح هستهای توسط دولت ایران اطمینان حاصل کنند.
در پایان نیز باید گفت که نه پایبند بودن به برجام، و نه نقض برجام توسط دولت ترامپ، اهداف آمریکا را در خاورمیانه محقق نخواهد ساخت. تنها راه جلوگیری ایران از توسعه سلاح هستهای، افزایش نفوذ و تأثیر گذاری-اقتصادی و نظامی- آمریکا در این کشور است.
[shareaholic app="share_buttons" id="25412088"]
موضوعات :