الان که این متن را می نویسم در راه شهر سن فرانسیسکو هستم. سن فرانسیسکو در منتها الیه غرب آمریکا در کنار اقیانوس آرام و در ایالت ثروتمند کالیفرنیا واقع است. در امتداد ساحل اقیانوس، دریا به داخل پیشروی کرده و خلیج کوچکی به وجود آورده است. شهر در کنار این خلیج بنا نهاده شده است. درواقع سن فرانسیسکو یکی از مجموعه شهرهای چسبیده به هم است که با هم منطقه ی خلیج سن فرانسیسکو را تشکیل می دهند.

سن فرانسیسکو مرکز علم و صنعت آمریکاست. دانشگاه های برکلی و استنفورد در این شهر قرار دارند. هر دوی این دانشگاه ها در رتبه بندی ها جزو 10 دانشگاه برتر دنیا هستند. کمتر منطقه ای از دنیا هست که بتوانند چنین پتانسیل علمی را در خود جمع کرده باشد. (1)

خلیج سن فرانسیسکو محل تجمع شرکت های صنعتی است. گوگل، فیس بوک، اچ پی، اپل و خیلی شرکت های دیگر در این منطقه حضور دارند. منطقه ی خلیج سیلیکون محل تجمع این شرکت ها است. این شرکت ها نه تنها در این منطقه حضور دارند، بلکه اساسا در این منطقه کار خود را شروع کرده اند.

داستان شروع کار از یک گاراژ در منطقه ی دره ی سیلیکون منحصر به اپل و اچ  پی  نیست بلکه خیلی شرکت ها کار خود را از از ابتدا در این منطقه شروع کرده اند و رشد کرده اند. شرکت هایی که در این منطقه مستقرند، دانش بنیان هستند یعنی مبتنی بر دانش نوین شکل گرفته اند. اولین شرکت ها با تکنولوژی مدارات مجتمع و الکترونیک در دهه ی 70 شروع شدند، مثل اچ پی و اینتل. بعدها صنعت آی تی به عنوان صنعت پیشرو مبنای تشکیل شرکت هایی مثل گوگل شد. در سال های اخیر فیس بوک بر مبنای گسترش شبکه های اجتماعی رشد کرده است.

باید در آینده هم منتظر شرکت هایی بود که دانش نوینی را به محصول تبدیل می کنند. این شرکت ها نسبت به شرکت های مبتنی بر صنایع تولید محور، مثل کارخانه های پتروشیمی، زود رشد می کنند و بازده خوبی دارند. در کشور ما جمع بندی استراتژی صنعتی کشور حرکت به سمت شرکت های دانش بنیان است. (2)

این کار لازمه هایی دارد از جمله شناخت صحیح علوم پیشرو که می توانند به محصول و ثروت تبدیل شوند. نکته ی دوم استفاده ی صحیح از مراکز علمی و آموزشی برای تربیت نیروی متخصص است. خلیج سن فرانسیسکو از نزدیکی به دانشگاه های برکلی و استنفورد (و سایر دانشگاه های کالیفرنیا مثل کلتک، یو اس سی، یو سی اس دی و خلاصه مجموعه ی دانشگاه های ایالت کلیفرنیا) بهره می برد (3).

خیلی از ایده های کارآفرینی محصول فعالیت های تحقیقاتی در این دانشگاه ها است و نیروی کار شرکت ها نیز در این دانشگاه ها تربیت می شود. مسأله ی سوم در موفقیت دره ی سیلیکون، حضور سایر شرکت های فنی است که در این منطقه کار خود را شروع می کنند و جو فعالیت صنعتی، ریسک پذیری و یادگیری از یکدیگر را شکل می دهند.

مجموعه ی مسایل فوق باعث شده برای دیدن خلیج سن فرانسیسکو مشتاق باشم. امیدوارم این سفر پربار باشد.

سن فرانسیسکو طبیعت و آب و هوای خوبی دارد. تقریبا تمام سال معتدل است. البته گاهی به طور ممتد ابری و بارانی می شود اما در مقایسه با سایر نقاط آمریکا آب و هوای بهتری دارد. برای همین هم محل ورود جمعیت است و هزینه های زندگی در آن بالاست. با توجه به این که ایرانی ها به طور سنتی در رشته های فنی تحصیل می کنند، مخصوصا برق و کامپیوتر، سن فرانسیسکو جمعیت ایرانی زیادی هم دارد.


پینوشت:
1- پرواز با واسطه از اریزونا بود. الان در قسم پرواز به سمت سن فرانسیسکو از آریزونا هستم و یک سره به سمت مغرب پرواز می کنیم. پرواز ما همزمان باغروب آفتاب شده و با حرکت به سمت مغرب خط غروب یک سره در امتداد دید پرواز قرار گرفته است.

2- برکلی دانشگاه محل تحصیل مصطفی چمران است. سال اول دانشگاه کتاب مختصری از زندگی نامه ی شهید چمران به دستم رسید که در سن 18-19 سالگی برای من جذاب بود! تجربه ی چمران با تمایلات شخصی من هم پوشانی داشت و در خارج رفتن من برای ادامه ی تحصیل هم اثر گذاشت.------------------------------------------------------------------------1-  شهر بوستون در ایالت ماساچوست که محل دو دانشگاه ام آی تی و هاروارد از این جهت قابل مقایسه با سن فرانسیسکو است.

2- تشخیص درست صنایع پیشرو برای این کار لازم است. صنایع هوافضا، صنایع نانو، بیولوژی و هسته ای مورد تمرکز قرار گرفته اند. به نظر می رسد نیاز به تمرکز بیشتری بر روی صنایع آی تی داریم.

3-  مخصوصا فضای کلی دانشگاه استنفورد با رویکرد ارتباط با صنعت است. برای همین برنامه های کارآموزی بخش اصلی دوره ی اموزشی دانشجویان در این دانشگاه را تشکیل می دهد. جیزی که در دانشگاه های با رویکرد پژوهش محور مثل ام آی تی کمتر دیده می شود. قبلا در مورد دانشگاه واترلو و تلاش آن در مسیر ارتباط با صنعت نوشتم و تجربه های موفقی که در بازه ی کوتاه کسب کرده بود. به نظرم این تجربیات برای دانشگاه های ما مخصوصا شریف مفید است.